پایان خام فروشی معادن آهن کردستان در ایستگاه آخر است یا بر ریل وعده؟

سال‌هاست که مدیران ارشد کشوری و استانی مدعی هستند که فقر و محرومیت زیبنده کردستان نیست چون استانی است مملو از منابع توسعه اما این غنای منابع تا کنون نقش واقعی در ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و کاهش فاصله توسعه یافتگی بازی کند.

حوزه معادن در صدر استعدادهای استان قرار دارد که در مواردی مثل طلا در ردیف اولین‌های جهان نشسته، وجود چند معدن طلا با 574 میلیون تن ذخیره با بالاترین عیار موجب شده تا بیش از 50 درصد طلای کشور در این استان تولید و تبدیل به بزرگترین پشتوانه توسعه اقتصادی کشور شود.

وجود یک میلیارد و 100 میلیون تن ذخیره سنگ آهن در کردستان ظرفیتی بزرگ برای صنعتی شدن استان است اما در حال حاضر تنها نقش تامین ماده اولیه کارخانجات آهن و فولاد ایران و چین را بر عهده دارد و جوانان این دیار از هزاران نهفته در این معادن محروم هستند.

اکنون ذخیره معادن یا به صورت خام و یا با فرآوری ناچیز از استان خارج می‌شود، تداوم این روند سبب پایان یافتن ذخایر در چند سال آینده شده و تنها چند سوله با هزاران چاله ناشی از برداشت برای کردستان خواهد ماند.

مشاغل پایدار نهفته در دل معادن فقط در صورت احداث کارخانه‌های فرآوری تحقق خواهد یافت اما امروزه تنها توانسته برای چند نفر که اکثرا غیر بومی هستند شغل ایجاد کند، با رفتن به این معادن و مشاهده کارکنان متوجه غیر کردستانی بودن این افراد می‌شوید که ستمی نابخشودنی در حق فرزندان کردستان است.

از دوران دولت اصلاحات تا کنون حرف از احداث کارخانجات فرآوری معادن آهن و زنجیره تولید می‌زنند و سخن از 200 هزار شغل است اما تا کنون خبری از این وعده نیست اما با تمام توان برداشت ذخیره معادن در حال انجام است، اگر چنین پیش رود در دهه آینده به بهانه کاهش ذخیره و غیر اقتصادی بودن سرمایه‌گذاری زنجیره تولید را از دستور کار خارج می‌کنند.

دولت اصولگرای احمدی نژاد بزرگترین معدن کردستان را در ازای بدهی دولت به صندوق بازنشستگی فولاد داد، متولیان امور هیچ برنامه سریعی برای بهره مندی حداکثری کردستان از آن نداشته و ذینفعان مغول آسا به برداشت ذخایر و انتقال آن به کارخانجات اصفهان و چین مشغولند.

کردستان تنها از فرآوری، ارزش افزوده و استخدام محروم نشده بلکه حتی از مزایای گردش مالی پول‌های این معادنهم محروم شده و حساب‌های چند هزار میلیاردی را هم به تهران و سایر استان‌ها انتقال دادند و این هم ظلمی مضاعف در حق کردستان است.

دولت اعتدال و توسعه 8 سال وعده ایجاد زنجیره تولید در معادن آهن داد و رفت، این دولت هم این وعده را می‌دهد اما سرعت پیشرفت کار و تاخیر در انتقال حساب‌های بانکی به استان حکایت از تکرار گذشته دارد که امیدواریم چنین نباشد.

اسماعیل زارعی کوشا از ابتدای تصدی پست استانداری برنامه جهش در پایان دادن به خام فروشی معادن را در دستور کار قرار داد که برای اطلاع از عملکرد مدیریت واحدهای معدنی سنگ آهن در راستای تامین زیرساخت‌های فرآوری به بازدید این واحدها میرود که در سفر هفته گذشته خود به شهرستان بیجار از مجتمع صنعتی و معدنی کیمیا معدن سپاهان بازدید کرد که گزارش آن اینک تقدیم خواهد شد.

رئیس هیئت مدیره این مجتمع با اشاره به برنامه‌های این واحد در راستای افزایش روند تولید و فرآوری در استان گفت: این مجتمع دارای 800 هزار تن ظرفیت تولید سالانه در 2 خط استخراج و کنسانتره است که در مرحله خردایش (خط اول) مواد با عیار 50 تا 52 درصد تولید و در اختیار واحد تولید کنسانتره (خط 2) قرار می‌دهد و در این مرحله کنسانتره با عیار 66 تا 67 درصد تولید می‌شود.

علی خیر الهی افزود: کنسانتره تولیدی جهت مصرف در کارخانجات ذوب آهن به سایر استان‌ها حمل می‌شود.

وی اشتغال ایجاد شده در این واحد را 1000 نفر مستقیم و غیر مستقیم ذکر کرد.

خیرالهی در خصوص وضعیت تامین آب این مجتمع اظهار کرد: واحد تصفیه خانه آب این مجتمع با هدف کاهش برداشت آب و حل مشکلات زیست محیطی ناشی از پساب احداث شده و تا سطح 85 درصد تصفیه شده و به چرخه مصرف کارخانه برمی‌گردد.

وی فعالیت این واحد را فاقد زیان‌های زیست محیطی و منابع طبیعی دانست و تصریح کرد: حداقل فضای منابع طبیعی را اشغال کرده و مساحت‌های برداشت شده را با سنگ‌های باطله پر کرده، خاک زراعی برداشت شده را مجددا وارد آن نموده و بوته‌های از بین رفته دوباره می‌کاریم.

استاندار کردستان با انتقاد از به کار بردن واژه محرومیت برای کردستان گفت: گفتمان ما در 2 سال گذشته این بوده که کردستان محروم نیست و بسیار پر ظرفیت و مملو از ذخایر ارزشمند است اما هم سیاست‌های تعمدی رژیم سابق که مناطق کردنشین را عقب نگه داشت، بعد از انقلاب هم مسائلی مانند تنش‌های اول انقلاب، جنگ تحمیلی و بعدا تحریم موجب کاهش سرعت توسعه استان شد.

اسماعیل زارعی کوشا افزود: کردستان همواره مورد توجه نظام اسلامی بوده و از هیچ تلاشی برای توسعه کردستان دریغ نشده اما دولت دکتر سید ابراهیم رئیسی این تلاش‌ها را مضاعف کرد و شاهد ارتقاء مداوم شاخص‌های توسعه یافتگی استان هستیم.

وی تصریح کرد: کردستان در زمینه منابع توسعه حرف برای گفتن دارد، وجود 18 نوع ماده معدنی با 1/1 میلیارد تن ذخایر بزرگترین پشتوانه توسعه استان است که سیاست دولت سیزدهم توقف کامل خام فروشی معادن و تکمیل طرح زنجیره ارزش بوده و به شدت پیگیر اجرای آن هستیم.

زارعی کوشا با اشاره به ظرفیت‌های شهرستان بیجار اظهار کرد: بخش عمده ذخایر معدنی استان در این شهرستان قرار دارد که باید در خدمت شکوفایی اقتصادی و اشتغال قرار گیرد.

وی رویکرد مجتمع صنعتی معدنی کیمیا معدن سپاهان را ستود و خاطر نشان کرد: نگاه این مجموعه بر محور ایجاد اشتغال، حفاظت از محیط زیست و امور خیریه تعریف شده و ما تاثیر خدمات آن در روند توسعه اقتصادی استان را می‌بنیم.

این مقام مسئول در با بیان این مطلب که کشاورزی رکن مهم اقتصاد استان است گفت: برنامه جامع برای ایجاد تغییرات بنیادی در این حوزه دارد تا روش سنتی تولید را به سمت روش تولید مدرن ببرد.