آکو کهنه‌پوشی، دانش‌آموختە جامعە‌شناسی
سد گاران؛ توسعه پایدار روستایی، تامین آب شرب مریوان و نجات‌بخشی زریبار
شبکه آبرسانی به اراضی پایاب سد گاران در عرصه‌ای به مساحت 4هزار و 700 هکتار از مراتع و زمین‌های کشاورزی دیم احداث شده است که در حال اتمام است.
پروژە نجات‌بخشی زریبار از سد گاران عبور می‌کند
شبکه آبرسانی به اراضی پایاب سد گاران مریوان در عرصه‌ای به مساحت بیش از 4هزار و 700 هکتار از مراتع و زمین‌های کشاورزی دیم شهرستان مریوان ایجاد و احداث شده است که در حال اتمام است. این مهم، به مثابه اولویت بخشی به اجتماعات روستایی اهمیت زیادی در ایجاد و تکوین توسعە پایدار روستایی معطوف به بهبود اقتصاد روستا، بە مثابه معیشت آنان خواهد داشت و انتظار می‌رود با توجه به بهبود کیفی و کمی آبرسانی به زمین‌های دیم‌زار کشاورزی در راستای بهبود و افزایش محصولات کشاورزی در واحد سطح بیانجامد. در آنچه مهاجرت معکوس خوانده می‌شود، متغیّر تعیین کننده به نظر می‌رسد و انتظار می‌رود به دلیل بهبود شرایط زیرساختی زراعی و معیشتی، مهاجران روستا به شهر را متقاعد خواهد ساخت که برگشت را بر ماندگاری ترجیح دهند. اینچنین سیاست توسعه‌ای در صورت استقرار و استمرار، قطعٲ اهداف رفاهی نظیر کاهش فقر، بیکاری، نابرابری و نهایتٱ تقلیل احساس محرومیت نسبی در کانون‌های روستایی را دنبال می‌کند.
علاوە بر آنچە ذکر شد توجە فعالین و کنشگران حوزە کشاورزی بە این اراضی آبی‌شده، با توجه به توجیه اقتصادی، وسعت عرصه و مشغولیت به آن در ایجاد چرخش نگاه از دست‌‌اندازی در منابع طبیعی اثر خواهد گذاشت. توزیع و رساندن آب کشاورزی پایدار به این اراضی، به ویژه در حوزه‌های آبریز و آبخیز بالادست و پایین‌دست زریبار و دشت‌های کرانه آن به دلیل بهره‌برداری از چاه‌های تٲمین آب شرب شهر مریوان و اراضی کشاورزی و باغات اهمیت دوچندانی دارد. بهره‌برداری از این شبکه علاوه بر تٲمین آب مناسب - پایدار جهت فعالیت‌های کشاورزی و از مدار خارج نمودن بهره‌برداری چاه‌های کرانه زریبار، در احیاء و بهبود سفره‌های زیرزمینی تٲمین آب دریاچه و نهایتٲ محقق شدن پروژە نجات بخشی زریبار، نە تنها بە عنوان پدیداری زیست‌محیطی بلکه به عنوان برشی از هویت اجتماعی فرهنگی مردم مریوان، بسیار مٶثر خواهد بود.
باتوجه به شرایط نامطلوب اقلیمی دهه‌های گذشته و تنش‌های آبی تجربه شده اخیر، دست‌یابی به آب شرب سالم، کافی و پایدار مهم و حیاتی ارزیابی می‌شود. استقرار و احداث تصفیه خانه شرق مریوان، تغذیه شده از خط ویژه سد گاران در دست‌یابی به این امر کمک شایانی می‌کند. ایجاد و بهره‌برداری از این تصفیه خانه در یک طرف در بهره‌برداری مستقیم از چاه‌های عمیق تٲمین آب شرب شهر مریوان که قریب به اتفاق در همسایگی و همجواری زریبار قرار دارند، بی‌نیاز می‌کند. این اتفاق هم کمک دوچندانی در بهبود وضعیت آبخیزی و آبزایی حوزه‌های آبریز زریبار خواهد داشت و کمک حال تقویت سفرە‌های تٱمین آب کاسه دریاچە خواهد بود. دو هدف ذکر شده به عنوان معقول‌ترین و امکان‌پذیر بودن راه بهبود بخشی زیست‌بوم زریبار، مطرح است و پیشنهاد می‌شود سایر برنامه‌ریزی‌های نجات‌بخشی آن بر این محور تنظیم شود و بر این مبنا نویسندە اعتقاد دارد کە راە نجات‌بخشی زریبار از سد گاران عبور می‌کند. به نظر می‌رسد مجموع این اتفاقاتِ معطوف به سد گاران، با توجه به شرایط ساختاری، تعاملات، و مکانسیم‌‌هایی که ایجاد می‌کند، در بهبود و ارتقاء شاخص‌های اقتصادی اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی مریوان تا حدود زیادی مۇثر خواهند بود. هرچند انجام این پروژه حیاتی و مهم در این سطح با تمام چالش‌ها تاکنون بسیار موفق بوده است، اما متولیان بینا‌حوضه‌ای این مهم از جمله شرکت آب منطقه‌ای، شرکت آبفا، سازمان جهاد‌کشاورزی استان کردستان در رٲس پروژه همسو با دیگر مدیران استانی و با همگرایی، ارتباط سازنده و چانه‌زنی‌های استان - مرکز مسولیت ذاتی و اجتماعی خطیری در اتمام کار خواهند داشت. هرچند نویسنده معتقد است، تحقق‌یافتن چنین خوانش ایدەال و در مقابل تا حدودی مکانیکی از غایت و اهداف یک پروژە دور از انتظار نیست، اما مدیریت علمی و عملیاتی- تخصصیِ فرصت‌های پساپروژه در راستای تقلیل چالش‌ها، در کنار توجه به دانش بومی مردمان محلی به عنوان پاشنه آشیل برنامە‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌‌های توسعه محلی مطرح است.
در روژان شماره ۱۰۰۳ چاپ شده است
آدرس کوتاه خبر: