سونامی جراحی‌های زیبایی

در دنیای امروز، به‌ویژه در ایران، جراحی‌های زیبایی به یک جریان فراگیر و حتی گاه بیمارگونه تبدیل‌شده‌اند.

یکی از رایج‌ترین این جراحی‌ها، عمل زیبایی بینی است که در کشور ما بیش از هر جای دیگری در جهان انجام می‌شود؛ اما مسئله‌ای که این روزها توجه را جلب کرده، افزایش تمایل مردان به انجام جراحی‌های زیبایی و پیامدهای نگران‌کننده این روند است. جریان این جراحی‌ها به‌قدری گسترده شده که حتی برخی از پزشکان به‌جای تمرکز بر درمان بیماران، به انجام جراحی‌های زیبایی روی آورده‌اند.

از سویی دیگر، تبلیغات بی‌رویه و وسوسه‌انگیز در فضای مجازی، مردم را به سمت مراکز غیرمجاز و افراد فاقد صلاحیت می‌کشاند. این مراکز که با تبلیغات پرزرق‌وبرق خود در فضای مجازی فعالیت می‌کنند، عموماً فاقد مجوزهای لازم بوده و عواقب ناگواری برای مراجعه‌کنندگان به همراه دارند.

از طرفی، در برخی از کشورهای پیشرفته مانند استرالیا، قوانینی سخت‌گیرانه برای جلوگیری از افزایش بی‌رویه جراحی‌های زیبایی تصویب‌شده است. در این کشورها، افراد پیش از انجام هرگونه جراحی زیبایی ابتدا باید توسط پزشک عمومی معاینه شوند و در صورت نیاز، ارزیابی‌های روان‌شناختی نیز بر روی آن‌ها صورت می‌گیرد تا از وجود اختلالات روانی جلوگیری شود.

چنین تدابیری در کشور ما وجود ندارد و این در حالی است که با سونامی گرایش به جراحی‌های زیبایی مواجهیم. سود کلان این حوزه بسیاری از پزشکان و حتی افراد فاقد صلاحیت را به سمت جراحی‌های زیبایی کشانده است.

تقاضای بیش‌ازحد برای این جراحی‌ها باعث شده تا بسیاری از افراد غیرمتخصص به این کار روی‌آورند و مردم بدون توجه به مجوزها و تخصص‌های لازم به آن‌ها اعتماد کنند. عواقب این اعتماد بی‌جا مرگ‌ها و آسیب‌های جدی برای متقاضیان جراحی‌های زیبایی است که گاه رسانه‌ای نیز می‌شود. در ایران شکایت‌های مربوط به جراحی‌های زیبایی به صدر جدول شکایت‌های پزشکی رسیده است.

از سوی دیگر، تعرفه‌های پایین برای تخصص‌هایی همچون جراحی قلب، پزشکان جوان را به سمت مشاغل با درآمد بالاتر ازجمله جراحی‌های زیبایی سوق داده است. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان از رشته‌های خود انصراف داده و به حوزه زیبایی وارد می‌شوند، حوزه‌ای که با درآمدهای بالا و البته بدون نظارت‌های کافی مواجه است.

گرایش پزشکان به رشته‌هایی مانند جراحی قلب به دلیل استرس زیاد، کار فیزیکی سنگین و درآمد ناکافی، روزبه‌روز کمتر می‌شود.

درگذشته، هرسال بین ۲۰ تا ۳۰ نفر به رشته جراحی قلب علاقه‌مند بودند، اما امروزه این تعداد به دو تا سه نفر کاهش‌یافته است. برای جلوگیری از این سونامی بیمارگونه و کنترل گرایش‌های غیرمنطقی به جراحی‌های زیبایی، نیاز به یک عزم ملی و تقویت قوانین و نظارت‌ها داریم. درحالی‌که مراکز قانونی مانند پزشکی قانونی و نظام پزشکی برای پیگیری شکایات و تخلفات پزشکان وجود دارند، اما نظارت بر مداخلات غیرمجاز و فعالیت‌های زیرزمینی بسیار ضعیف است. نیروی انسانی و توان لجستیکی دانشگاه‌های علوم پزشکی برای کنترل این حجم از تبلیغات و مراکز غیرمجاز کافی نیست. به همین دلیل، نیاز است تا نهادهایی مانند پلیس فتا و دیگر مسئولان مدیریت فضای مجازی نیز یاری رسانند تا از آسیب‌های جبران‌ناپذیر به مردم جلوگیری شود. مردم نیز باید با دقت بیشتری به مراکز معتبر و پزشکان دارای مجوز مراجعه کرده و به تبلیغات وسوسه‌انگیز فضای مجازی اعتماد نکنند.

* دکتری سلامت در حوادث و بلایا