فرش روستای «مه‌ڕان» دیواندره ثبت ملی شود

سیف‌الله کرمی را همه به نام «هه‌واڵ»(رفیق) می‌شناسند؛ چهره‌ای فعال در عرصه تاریخ و فرهنگ فولکلور دیواندره که زندگی خود را وقف تحقیق و پژوهش در این زمینه کرده است. او از فعالین فرهنگی و اجتماعی شهرستان دیواندره است و کانالی هم به نام میژووی دیواندره (تاریخ دیواندره) دایر کرده و با به اشتراک گذاشتن تصاویری کهن از پیشینه شهر دیواندره و طوایف و ایلات این منطقه نامی نیک از خود در اذهان عمومی بر جای گذاشته است.

هه‌وال، اخیرا با تهیه و ارسال نامه‌ای به مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کردستان از وی خواسته که تلاش کند تا فرش دست‌بافت روستای «مران» را در فهرست آثار ملی به ثبت برساند. روستای مران از توابع شهرستان دیواندره است و آنگونه که در نامه آقای کرمی آمده است فرش دست‌بافت این روستا با نقشه‌های منحصر به فرد و ترکیب رنگ و بافت در منطقه نمونه ندارد.

متن نامه بدین شرح است:

با عرض سلام و اهدای تحییت الهی؛

با احترام، به استحضار حضرت عالی می‌رساند شهرستان دیواندره با جمعیتی نزدیک به ٨٥ هزار نفر و وسعتی بیش از ٣٧٣٦ کیلومتر مربع در شمال شهر سنندج واقع شده است.

وجود منابع سرشار طبیعی در شهرستان دیواندره از دیرباز، جمعیت‌های انسانی را به خود جذب نموده و باعث پرورش فرهنگ‌های درخشان در منطقه شده‌است.

دارا بودن آثار فاخر و نقاط باستانی از دوره‌های پیش از تاریخ تا دوره معاصر در بخش‌های مختلف این شهرستان به ویژه عظمت قلعه و غار تاریخی کرفتو، گویای استقرار مداوم بشر در این مکانی جغرافیایی می‌باشد.

بر پایه پژوهش‌ها و مطالعات میدانی و محیطی، صنایع دستی گوناگون به ویژه انواع صنایع بافندگی و هنرهای دستی از مواد بومی و محلی از جمله فرش‌‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، زیلوبافی همراه با بافت دیگر زیراندازها، موج بافی، قالیچه، ریسندگی و انواع جانماز (بەرماڵ)، جوراب و... به وسیله دست و ابزارهای دستی ذوق و خلاقیت خود اوج هنرمندی هنرهای‌دستی را در این خطه نشان می‌دهد و از مشهورترین بافته‌های زنان و دختران منطقه دیواندره به‌شمار می‌روند.

با شرح این مقدمه و معرفی روستای «مران علیا» تابع بخش کرفتو که از روستاهای نخبه‌پرور شهرستان دیواندره، از گذشته مهد صنعت و تولید فرش‌ و دیگر بافته‌های دستی بوده و از نظر علمی، فرهنگی و اقتصادی در بین روستاهای دیواندره شهرت بسیار بالایی دارد.

فرش نقشە مران (مەڕان) از فرش‌های اصیل و قدیمی منطقە دیواندرە است که از نقشه‌ها و حاشیه‌های همچون "نقشه مەڕان، نقشه شکارگاه، نقشه ماهیدرهم، نقشه گل‌فرنگ، لچک و ترنج، حاشیه، تـرنج خورشیدی، ساده ماهی، پشتی‌ها، قالیچه‌ها (کنارە)، ترمه‌ای و... که همراه با ویژگی‌های محلی و منطقه‌ای به‌عنوان فرش شاخص منطقه شناخته شده و از سبک کلی فرش کوردستان متأثر می‌باشد.

فرش مران، دست‌بافت ارزشمندی است که نمادی از فرهنگ و اصالت کهن مردمان این خطه می‌باشد و در کل شهرت خود را به کیفیت و دوام آن مرهون است و بە تار و پودی از پولاد مشهور و معروف است.

(توضیحات جامع معرفی پیشینه و مشخصات و تصاویر فرش نقشه مران به پیوست می‌باشد.)

لذا از آن مقام شامخ تقاضا دارد دستور فرمایید:

١- با ثبت ملی روستای مران که دارای پتانسیل‌ها، ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایی در زمینه‌های مختلف گردشگری و صنایع دستی و به‌ویژه فرش دست‌بافت و برند مشهور نقشه فرش مران را دارد بە عنوان کانون فرهنگی و هنری صنعت فرش کوردی دیواندره که سبب می‌شود همه توجهات منطقەای و ملی به‌سوی شهرستان دیواندرە جلب شود و در تسریع و سهولت فرآیند ثبت جهانی غار کرفتو هم به عنوان جاذبه و زیرساخت‌های هنری و دست‌ساز مرتبط در مسیر و حوالی غار، تاثیر بسزایی را دارد.

٢- زیبایی نقش‌های فرش مران به دلیل طرح‌های خاص و تنوع آن به خاطر ذهنی باف بودن این گونه فرش‌ها است که هنرمند بافنده ضمن حفظ اصالت‌ها و سنت‌های نقش و بافت، در عین حال و به مرور زمان تغییراتی را در آن به وجود می‌آورد و اگر فرش دستباف نقشه مران در زمره آثار منقول به ثبت ملی برسد، می‌توانیم تعداد فرش‌ها و نقوش به‌کار رفته و هنرمندان این حوزه را شناسایی کنیم تا این میراث کهن برای نسل‌های آینده باقی بماند. و ضمن ایجاد منزلت برای بافندهای فرش کوردی که این هنر بی‌بدیل و منحصر به فرد را ایجاد می‌کنند، سرانه تامین اشتغال پایدار را هم در شهرستان دیواندره بالا برد.

در پایان امیدواریم که با پیگیری‌های جناب‌عالی بتوان در تحقق این اهم و در هم‌افزایی صنایع دستی و توسعه صنعت توریسم گام‌های اساسی را برداشت و در بهتر دیده شدن توانمندی‌ها و پتانسیل‌های بالقوه شهرستان دیواندره نقش بسزایی را ایفا نمائیم. ان‌شاالله

با تشکر و سپاسگزاری فراوان

کرمی، فعال فرهنگی، اجتماعی و تاریخی شهرستان دیواندره