دکتر امید قادرزاده دبیر علمی همایش ملی جامعه‌شناسی مرز هم گفت: در سامانه همایش ۱۰۳ مقاله توسط پژوهشگران و صاحب‌نظران بارگذاری شده بود که پس از نظر داوران، در فرآیند داوری، ۲۵ مقاله به صورت پوستر و ۳۰ مقاله به صورت ارائه سخنرانی پذیرش شد.
همایش ملی جامعه‌شناسی مرز، سیاست‌های توسعه و حیات اجتماعی مرزنشینان به مدت دو روز (27 و 28 اردیبهشت 1402) در دانشگاه کردستان برگزار شد.
بررسی ابعاد مفهومی و نظری مطالعات مرز، تجربه زیسته مرزنشینی، سیاست‌های توسعه در مناطق مرزی با تاکید بر تغییرات خانواده، جمعیت و وضعیت آموزش در مناطق مرزی و چگونگی بازنمایی مرز در رسانه‌های ارتباط جمعی محور و موضوع مباحث مطرح شده در این همایش بود.
تفاوت‌ها را باید پذیرفت
رئیس دانشگاه کردستان در این همایش گفت: قراردادها، موافقت‌نامه‌ها و سیاست‌گذاری‌ها بر اساس تفاوت‌های حاکم بر کشورها صورت نگرفته و همین باعث ایجاد شکست‌هایی در ارتباطات بین‌المللی به ویژه در حوزه اقتصادی شده است.
دکتر حامد قادرزاده افزود: یکی از دغدغه‌های هر فرد، جامعه، گروه و هر کشوری، ایجاد یک شرایط مناسب و زندگی با رفاه و آرامش برای همگان است و بر این اساس قوانین و آیین‌نامه‌های اقتصادی، جامعه شناسی، سیاسی و... تدوین می‌شود. در دهه 60 میلادی بیشتر تاکیدات بر رشد اقتصادی بود و هنوز هم در جامعه ما بیشتر مردم دغدغه معیشت دارند، گرچه اهمیت معیشت انکارنشدنی است اما تنها عامل برای ایجاد توسعه پایدار هم نیست.
وی عنوان کرد: توجه به مسائل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و زیست‌محیطی هم در طی دهه‌های 70 و 80 در دنیا پررنگ شد که امروز تحت عنوان توسعه پایدار به آن توجه داریم.
قادرزاده با اشاره به اینکه در سال 1948 در دنیا بحث شکل‌گیری موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت مطرح شد، تصریح کرد: این موافقت‌نامه به منظور بهره‌گیری از اصل مسلم و اجتناب‌ناپذیر مزیت نسبی در دنیا شکل گرفت اما متاسفانه بسیاری از موافقت‌نامه‌ها، تشکل‌ها و اتحادیه‌ها به دلیل ایجاد فرصت برای برخی از جوامع بیش از جوامع دیگر، با نیرنگ همراه شده است.این قضیه موجب شده رشد سریعی که هدف این موافقت‌نامه‌ها بوده، صورت نگیرد و به مرور رکود خاصی بر آنها حاکم شود.
وی با اشاره به اینکه همایش‌ها، کنگره‌ها و سمپوزیوم‌ها به منظور ایجاد تقارن اطلاعاتی برگزار می‌شود، ادامه داد: در یک جامعه و در یک محیط محدود، مرزهای اطلاعاتی می‌توانند با ایجاد اطلاعات نامتقارن زمینه انتخاب بد و مخاطرات اخلاقی را فراهم کنند. متخصصین باید بدانند تعهد و قراردادی که بین طرف‌های مقابل منعقد می‌شود، بدون توجه به عوامل موثر بر اجرای آن مفید فایده نخواهد بود.
وی به مزیت‌های نسبی هر استان ازجمله مرزی بودن کردستان اشاره کرد و گفت: ما در کشور خودمان به دلیل اینکه هنوز به این باور نرسیده‌ایم که مزیت‌های نسبی استانی را برای ایجاد مزیت‌های جدید به طور کامل حفظ کنیم، در مرز بین دو کشور هم موفق به انجام این کار نشده‌ایم. وقتی به بحث مرز بین دو کشور از نظر جغرافی و سیاسی مراجعه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که قراردادها و موافقت‌نامه و سیاست‌گذاری‌ها بر اساس تفاوت‌های حاکم بر کشورها صورت نگرفته و همین باعث ایجاد شکست‌هایی در ارتباطات بین‌المللی به ویژه در حوزه اقتصادی شده و ناکامی را در جامعه به ارمغان آورده است.
وی با تاکید بر اینکه برای برخورداری از مزایای مرز باید بر اساس اصل مبادله عمل کرد، یادآور شد: مبادله زمانی باید صورت بگیرد که طرفین هر دو احساس انتفاع کنند چون در صورتیکه در طرفین احساس غلبه شکل بگیرد، سرعت اجرای فعالیت‌ها با گذشت زمان به شدت کٌند خواهد شد و بحث قاچاق را شدت می‌بخشد.
سایه سنگین برنامه‌های «تمرکزگرایی توسعه» بر روی مناطق مرزی
دکتر امید قادرزاده دبیر علمی همایش ملی جامعه‌شناسی مرز هم گفت: در سامانه همایش ۱۰۳ مقاله توسط پژوهشگران و صاحب‌نظران بارگذاری شده بود که پس از نظر داوران، در فرآیند داوری، ۲۵ مقاله به صورت پوستر و ۳۰ مقاله به صورت ارائه سخنرانی پذیرش شد.
وی با اشاره به اینکه بیشترین فراوانی مقالات ارسالی به همایش معطوف به سیاست‌های توسعه بود افزود: این امر نشان می‌دهد اگر قرار است تغییری در این مناطق صورت گیرد این تغییر باید با تغییر ساختاری در برنامه‌های توسعه‌ای همراه باشد. انتظار ما از نمایندگان مناطق مرزی و دولتمردان این است که راهبرد توسعه مناطق مرزی را با حفظ هویت و با رویکرد امنیت مولد در دستور کار قرار دهند چرا که بدون اتخاذ راهبردها و سیاست‌هایی که خروجی آن بازتعریف جایگاه مشخصی برای مناطق مرزی در تقسیم ملی کار باشد، نمی‌توان امیدی به بهبود پایدار در این مناطق داشته باشیم.
وی گفت: در مدیریت جوامع محلی چند رویکرد قابل تشخیص است، رویکردی که اولویت علمی برای «امنیت» قائل است و چنین می‌پندارند که اگر در مناطق مرزی امنیت برقرار باشد توسعه نیز برقرار می‌شود اما رویکرد دوم که مد نظر همایش جامعه‌شناسی مرز است این بوده که، اولویت علمی برای «توسعه همه جانبه» قائل شده و معتقد است که امنیت پایدار در مناطق مرزی ایران در گروِ تحکیم و پایداری توسعه است. همایش جامعه‌شناسی مرز فرصتی برای تبدیل این وضعیت به یک وضعیت اجتماعی است.
تمرکز بر زندگی مرزنشینان
دانشیار گروه آموزشی جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی نیز در این همایش گفت: موضوعی که در مطالعات جامعه‌شناسی مرز می‌توان دنبال کرد، تمرکز بر زندگی مرزنشینان و ساکنان مناطق و استان‌های مرزی است.
دکتر سیدحسین سراج‌زاده در سخنرانی خود با موضوع «مشکل هویت‌های تک‌واره و کنش‌های خاص‌گرا» اظهار کرد: مرز مانعی است که گروه‌ها و قشرهای اجتماعی را از هم جدا می‌کند و شیوه زندگی آنها را متمایز می‌سازد. مرز واقعیت سرزمینی، اداری و سیاسی است و مردمان یک قلمرو سیاسی و یک دولت ملت را از هم جدا می‌کند؛ و هم می‌تواند یک واقعیت اجتماعی، فرهنگی، ایدئولوژیک و نمادین باشد که گروه‌های مختلف اجتماعی را حتی در درون یک قلمرو سیاسی و دولت متمایز و از هم جدا می‌کند.
دکتر سراج زاده تاکید کرد: مرزنشینی ممکن است فرصت‌های اقتصادی و فرهنگی برای مرزنشیان به همراه داشته باشد و گاه پدیده‌هایی زیانبار برای آنها دارد. پدیده‌هایی مثل قاچاق کالا، کولبری یا مبادلات آزاد اقتصادی و نیز بهره‌مندی از منافع گذرگاهی توریسم و یا تهدیدهای ناشی از جنگ بین کشورها از جمله مسائلی است که بر زندگی مردم مرزنشین اثر می‌گذارد.
وی تصریح کرد: مردمان مناطق مرزی در تامین معیشت خود با مشکل مواجه هستند و این افراد برای تامین نیازهای اولیه زندگی سبک زندگی کولبری و قاچاق را برگزیده‌اند و این به معنای تایید چنین کاری نیست.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه کردستان، در این همایش شش نشست تخصصی و 28 مقاله به صورت سخنرانی ارائه شد.
آدرس کوتاه خبر:
