تماشای غنچه‌های زیبا و با نشاط گل‌ها، آدمی را غرق در شادی و نشاط می‌سازد و به انسان آرامشی عمیق می‌بخشد و غم‌ها را می‌زداید و در انسان سرور و تازگی را تجلی می‌سازد.
روژان پرس: ریشه‌ی ارتباط و علاقه انسان به گیاه از سال‌های بسیار دور و شاید از دوران انسان‌های اولیه نشات می‌گیرد. در طول تاریخ استفاده از گیاه مسیر تکاملی و اشتقاق علمی گسترده‌ای داشته است. در این راستا از زمان مهاجرت قوم ماد به فلات ایران، مردم این سرزمین همواره در توسعه فضای سبز و کاشت گیاهان کوشا بوده‌اند، به‌طوری که روزگاری ایران به نام کشور گل و بلبل شهرت داشت. اصطلاحات متداول در میان ایرانیان برای توصیف باغ‌ها و گل‌هایی که در آن پرورش می‌یابند، علاقة آنان را به باغ‌هایشان نشان می‌دهد. لفظ گل در ترکیباتی همچون؛ گلستان (باغ گلِ- سرخ)، گلگشت (تفرجگاه)، گلکاری (ایجاد باغچه گل)، گلدسته (دستة گل)، گلبانگ (صدای بلبل)، گلشن و گلزار به‌معنای باغ‌گل بکار می‌رود، بنابراین ایرانیان می‌توانند خود را گل‌باز یعنی دوستدار گل بدانند. شکوفه‌ها، غنچه‌ها، جنگل‌ها، درختان و مراتع از جمله زیبایی‌های طبیعت هستند که تفکر در این زیبایی‌ها در روح آدمی سه تأثیر بسیار عمیق دارد. زدودن اندوه، آرامش‌بخشی انسان و شادی و خوشحالی روح از جمله آثار بزرگ آن می‌باشد. تماشای غنچه‌های زیبا و با نشاط گل‌ها، گلبرگ‌های لطیف و خوش‌رنگ، شکوفه‌های جذاب و دلربا، شاخه و تک‌تک اجزای درختان و بوستان‌ها، آدمی را غرق در شادی و نشاط می‌سازد و به انسان آرامشی عمیق می‌بخشد که ذات فطری‌یش را بیدار و جانش را شاداب و زنده می‌سازد، افسردگی و غم‌ها را می‌زداید و در انسان سرور و تازگی را تجلی می‌سازد. گل و گیاه به‌ویژه دریافت حتی یک شاخه گل یا یک گلدان کوچک گل به سرعت می‌تواند روحیه شخص را تغییر داده و وی را شاد و هیجان‌زده کند. لبخند، اولین و مهم‌ترین نشانه این تغییر است. احساس شادی و سرزندگی در همه افراد و در هر سنی به سرعت و به خوبی نمایان می‌شود. افرادی که در محیط اطرافشان، منزل، محل کار و... گل و گیاه وجود دارد بیش ازدیگران- دو تا چهار برابر- آرام، مهربان، شاد و با گذشت بوده و می‌توانند این حس را با رفتار مثبت خود به دیگران نیز منتقل کنند. گل‌ها تأثیرات فوری و بلند مدت بر واکنش‌های احساسی، حالات روحی، رفتار اجتماعی و حتی حافظه برای مردان و زنان دارند.
با هدیه دادن گل به افراد، لبخندهای واقعی و دلنشین را از خود نشان می‌دهند. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که هرچه انسان در معرض گیاهان زینتی با جلوه‌ی طبیعی‌تر قرار گیرد، تأثیرات مثبت درمانگری افزایش می‌یابد و این تأثیر را در ادراک انسان از قدرت احیای طبیعت می‌داند. به‌دلیل آنکه طبیعت بکر بالقوه خود ترمیم‌گر است و کسی که با آن در تماس قرار می‌گیرد به‌طور ناخودآگاهانه و غیرارادی تحت تأثیر فرایند خود- ترمیمی طبیعت قرار می‌گیرد. در پژوهشی دیگر تأثیرات گیاهان زینتی و معطر آپارتمانی نشان داده است که گیاهان داخل آپارتمان‌ها می‌توانند به‌طور مثبت بر سلامت جسمی و روانی در زندگی روزمره تأثیر بگذارند و حتی در صورت انتشار عطر از خود مزایای آن دو چندان است. عطر این گیاهان سبب کاهش قابل توجه ضربان قلب و فشار خون بیماران شده و دارای تحریک مثبت بصری است.انزوای اجتماعی، یکی از شیوه‌های پیشگیری برای مهار شیوع ویروس کووید-19 می‌تواند منجر به توسعه چندین مشکل مانند افسردگی، استرس، بی علاقگی و تنهایی شود. با این حال، عمل‌های مرتبط با کاشت و سیرکردن گل‌ها و گیاهان زینتی می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای کمک به مراقبت سلامت روانی مردم در بحبوحة ویروس کرونا باشد
در پژوهشی پیرامون تأثیرات گل‌ها و گیاهان در فضاهای بیمارستان نشان داد که حضور گل و گیاه در اتاق بستری بیماران بعد جراحی، در طول دوره بهبود، کاهش روان پریشی و اضطراب، احساس درد کمتر و همچنین نیاز کمتری به داروهای مسکن دارند. علی هذا گیاهان زینتی تأثیرات مثبت مستقیمی بر سلامت بیماران دارد که با ایجاد یک فرصت عالی امکان تجربه طبیعت را برای بیماران فراهم می‌کند. با نگرش در آیات قرآن می‌توان به حقیقت اهمیت و نقش گیاهان در زندگی انسان دست یافت. آیات متعددی در قران به گیاهان و نقش آنها در تغذیه‌ی انسان به صورت مستقیم و غیر مستقیم اشاره دارند. در سوره‌ی نحل نیز خداوند از عبارت «شفاء للناس» برای عسل که در بر دارنده‌ی خواص درمانی گیاهان است استفاده شده است.
گل‌ها و گیاهان زینتی موجود در باغ‌ها یا در گلدان‌های داخل خانه، علاوه بر بخشیدن طبیعت زیبا به محیط، رفاه بیشتر را به ارمغان آورده و منجر به خلاقیت و شادی می‌گردد. این ویژگی‌ها در مواجهه با پدیده‌ی کووید-19 و قرنطینه اجتماعی و بحران‌های تجربه‌شده که در نتیجة همه‌گیری بیماری کرونا اتفاق افتاده است، بسیار با اهمیت هستند. انزوای اجتماعی، یکی از شیوه‌های پیشگیری برای مهار شیوع ویروس کووید-19 می‌تواند منجر به توسعه چندین مشکل مانند افسردگی، استرس، بی علاقگی و تنهایی شود. با این حال، عمل‌های مرتبط با کاشت و سیرکردن گل‌ها و گیاهان زینتی می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای کمک به مراقبت سلامت روانی مردم در بحبوحة ویروس کرونا باشد. گیاهان زینتی خانگی در طول مدت قرنطینه‌ی کووید-19 با سلامت عاطفی مثبت در ارتباط هستند. احساسات منفی در افرادی که در خانه‌های با حداقل نور طبیعی و محروم از گیاهان، بیشتر است.
در پژوهشی نقش گیاهان زینتی خانگی در طول دورة قرنطینه پاندمی کووید-19مورد ارزیابی قرار گرفت. در این پژوهش با مشارکت 4205 نفر پاسخ‌دهنده، یک ارزیابی از تاثیر گیاهان داخلی بر رفاه عاطفی آنها با در نظر گرفتن متغیرهای رفتاری، اجتماعی و جمعیتی آنها، نتایج حاکی از آن بود که حالت عاطفی بخش قابل‌توجهی از پاسخ‌دهندگان احساسات مثبت را بیان کردند. داشتن گیاهان زینتی خانگی با احساسات مثبت بیشتر در ارتباط بود و ساکنان قرنطینه‌شده زمان بیشتری را برای نگهداری گیاهان اختصاص دادند. در مقابل آن، احساسات منفی در پاسخ دهندگانی که مربوط به خانه‌های کوچکی که سطح پایینی از نور طبیعی را دریافت می‌کردند و تعداد کمی یا هیچ گیاه زینتی خانگی نداشتند، بیشتر شایع بود.
* دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد مهندسی فضای سبز- دانشگاه تبریز
منبع:روزنامه روژان شماره 574 چهارشنبه 18 اسفند 1400
آدرس کوتاه خبر: