بیجار؛ تشنه‌‌ی پُرآب

روژان پرس: داستان سد سازی‌های دهه‌‌های اخیر در کشور همواره محل چالش و اعتراض بوده است؛ با کم شدن بارش‌های آسمانی و تغییر هیدروپلتيك و استفاده از آن به مثابه‌ی سلاح سیاسی در کشورهای پیرامونی مانند ترکیه و افغانستان و از سوی دیگر با توجه به سوء مدیریت منابع آبی در کشور از جمله؛ در بخش شرب و کشاورزی که با هدر رفت آب در خطوط انتقال آب آشامیدنی و شیوه‌هایی مانند کشاورزی غرق‌آبی یا الگوی کشت نامناسب محصولات کشاورزی، همراه شده است، ایران در وضعیت خطیری قرار گرفت.

اما یکی از مهمترین مشکلات به وجود آمده در کشور طرح‌های اصطلاحا ملی سد سازی و انتقال آب است که موجب شده تا علاوه بر مطالعات ضعیفی که باعث می‌شود برخی از بدنه‌های آبی پشت سدها به املاح سنگین و سموم آلوده شوند، مناطقی که از آن آب به دیگر نقاط کشور منتقل می‌شود، دچار خسارت های غیر قابل جبران شوند.

مافیای آب، عبارتی است که در چند سال اخیر بارها نام آن را شنیده‌ایم، مافیایی که با استفاده از طرح های انتقال آب یا پروژه‌های سد سازی با مطالعات ضعیف و غیر علمی سودهای کلان به جیب می‌زند و آنگاه مسئولان استان‌های مختلف، رقابت خود برای برداشت از منابع آبی پشت سدها را آغاز می‌کنند تا بتوانند سهم بیشتری از آن تصاحب کرده و به مناطق خود ببرند که کمترین تبعات آن علاوه بر برهم خوردن اکوسیستم کشور، نابود شدن زندگی مردم مناطقی است که آب را از آنجا بر می‌دارند.

در کردستان هم همواره از بی اعتنایی مسئولان کشوری به کارشناسان و منتقدان به نحوه‌ی سد سازی‌ها و برداشت بی‌رویه از منابع آبی استان، گلایه وجود داشته است.

به عنوان مثال تجربه‌ی سد تالوار در شهرستان بیجار، حکایت غم‌گنانه‌ای است که آه از نهاد هر انسان منصفی بر می‌انگیزد.

در حالی که مسئولان استان‌های هم‌جوار برای برداشت میلیون‌ها متر مکعب آب این شهرستان مظلوم و محروم، میلیاردها تومان اعتبار جذب کرده‌اند، روستاهای شهرستان بیجار در بی آبی می‌سوزند و حتی آب آشامیدنی‌شان را با تانکر دریافت می‌کنند.

این در حالی است که ۳ هزار هکتار از بهترین اراضی شهرستان بیجار با سد تالوار نابود شد، حدود ۳۰۰۰ هزار نفر از کشاورزان شغل خود را از دست دادند، ۱۸ اثر باستانی شهرستان ویران شد و به زیر آب رفت، بسیاری از مردم مهاجرت کردند و تشنگی مفرط روستاهای شهرستان را احاطه کرد و هیچکس از بومیان منطقه نتوانست اعتراض کند چون آنها را به کارگری در پروژه گمارده بودند و می‌ترسیدند اعتراض کنند و شغل خود را از دست بدهند و آب پشت سد نیز به مقادیری آرسنیک آلوده شد که پژوهش‌های دانشگاهی در این زمینه موجود است اما همواره مسئولان گذشته و حال این پروژه با سکوت از کنار آن گذشته‌اند. این در حالی است که در هر پروژه‌ی انتقال آب باید مازاد نیاز منطقه‌ی مبدا در نظر گرفته شود.

بیجار انبار غله‌ی غرب کشور نیز هست و در شرایطی که گندم در شرایط جدید جهانی از جمله جنگ اوکراین به یک کالای استراتژیک وكم‌ياب جهاني تبدیل شده است، خشک کردن و تشنه نگاه داشتن بیجار و نابودی منابع کشاورزی و آبی‌اش اگر یک خیانت نباشد یک بی‌مسئولیتی بزرگ است که به تهدید جمعیتی و فرسایش سرزمینی این شهرستان منجر شده و عواقب غیر قابل جبرانی را به همراه خواهد داشت.

در حدود ۵۰ روستای شهرستان بیجار کلا خالی از سکنه هستند؛ چرا؟ چون کشاورزی دیم دیگر بازدهی ندارد و صرف نمی‌کند و مخارج تولید خیلی بالاترند.

از همه غم انگیزتر آن است که با وجود چهار رودخانه در طرف بیجار شامل تلوار، اوزن دره، قزل اوزن و قم‌چقای، کل مساحت آبی شهرستان بیجار در حدود ۸۷۸۹ هکتار است؛ در حالیکه در شهرستان بیجار در حدود ۳۰۰۰۰۰ هکتار اراضی دیم قابل توسعه موجود است. در صد کشت آبی بیجار ۵.۸۶ در صد است با وجود آنکه چهار رودخانه زنده در اطرافش روان است، متوسط استان ۱۱ و کل کشور ۴۷ در صد است.در رابطه با کشت آبی اگر مقایسه نمائیم می‌بینیم نسبت به سایر شهرستان‌های استان و کشور با وجود پتانسیل‌های آبی مناسب در اطراف شهر، چقدر عقب هستیم. عقب‌ماندگی‌های صنعتی، فرهنگی و.... بماند.

متاسفانه مافیای آب بالاترین خیانت‌ها را در حق شهرستان بیجار روا داشته است. البته سایر شهرستان‌های دیگر ایضا نیز همانند بیجار هستند. حکومت سلطان حسین بایقرایی شرکت آب منطقه ای کردستان اختیار خود را به دست شرکت‌های آب منطقه‌ای استان‌های اطراف و مجاور خود مثل همدان، زنجان، آذربایجان و کرمانشاه سپرده است.

به عنوان یک فرهنگي که هر روز شاهد دردها و زخم‌های مردم روستاهای شهرستان بیجار به دلیل کمبود آب آشامیدنی و آب کشاورزی هستم از رئیس جمهور محترم، ریاست مجلس و دستگاه‌های نظارتی می‌خواهم که افراد و گروه‌هایی که چنین شبیخونی به منابع آبی کردستان و از جمله شهرستان بیجار زده‌اند را وادار به پاسخگویی کنند و از سدسازی‌های کردستان و سد تالوار و مشکلات مردم منطقه تحقیق و تفحص به عمل آید و نگذارند تا به دلایل سیاسی و نفع مسئولین یا نمایندگان استان‌های همجوار کردستان که دارای قدرت سیاسی هستند حقوق مردم کردستان پایمال شده و این ظلم آشکار ادامه پیدا کند.

جناب آقای رئیس جمهور؛ قدم رنجه فرموده و به کردستان سری بزنید و با صبر و آرامش از مردم، روحانیون، کارشناسان و مسئولان کردستان در مورد بی عدالتی‌ها در حوزه‌ی آب پرس و جوی مفصل به عمل آورید و تا دیر نشده و کردستان از منابع آبی‌اش محروم نشده است مسئولین کشوری را موظف نمایید تا حقوق مردم کرد و مردم شهرستان بیجار را به رسمیت بشناسند چرا که عدم توجه به این مساله تبعات سنگین دنیوی و اخروی را به همراه خواهد داشت.