ئبتهاج ماوەێکی زۆر لە دایرەی چیمەنتۆ ئیشی کردووە، ئەو لە ساڵی ١٣٥٠ تاکو ساڵی ١٣٥٨ سەرپەرشتی بەرنامەی ( گلها) لە ڕادوێ ئێران بووە، ئبتهاج لە دوای (داوود پیرنیا) بەرنامەی گوڵچینی حەوتەی بە ئەستۆ گرتووە.
ئەمە گۆرانی منە کە لە سەر بڵینگۆ بڵاو ئەبێتەوە!ئبتهاج بە نازناوی “سایە” لە شەشی ڕەشەمێ ساڵێ ١٣٠٦ هەتاوی بەرامبەر بە١٢ فوریەی ١٩٢٨ زایینی لە شاری ڕە شت لەدایک بووە.
دایکی ناوی فاتمە رەفعەت بووە و باوکی میرزا ئاغا خانی ئبتهاج بووە کە تاقە کوڕ بووە و سێ خوشکی بووە و خوشکەکانی زۆریان خۆش ویستووە، هەر وەها باوکی هووشەنگ یەکێ لە پیاوە ناسراوەکانی شاری ڕەشت بووە و بۆ ماوەێکی زۆر سەرۆکی خەستە خانەی ئەو شارەی بە ئەستۆ گرتووە.
باوکی یەکێ لەو پیاوە نەبەزانە لە شۆڕشی جەنگەڵ بووە کە لەو خەباتەدا کوژراوە
جا هەر لەبەر ئەم بە سەر هاتە کە باوکی شەهید بووە، خەباتکاری بۆ کۆمەڵ لە ناخی سایە پەرەی ساندووە.
ئبتهاج هەر لە ڕەشت دەستی بە خوێندن کردووە و بەلام پێنجی دوا ناوەندی لە تاران تەواو کردووە، ئەو هەر وەک مووشیری و ئەخەوان سالس حەزی لە خوێندن نەبووە
هوشەنگ لە ساڵی ١٣١٨ هەتاوی دەستی کردووە بە شێعروتن و لە دنیای موسیقا وئاهەنگ دا خۆی دۆزیوەتەوە.
هوشەنگ جەهێڵێکی زۆر بە سیما و دەوڵە مەند بووە،کە تەواوی کچەکانی ڕەشت ئەویان ناسیوە وپییان جوان بووە بەڵام ئەو لە تەمەنی گەنجی دا حەزی لە کچێکی ئەرمەنی کردووە کە ماڵیان لە ڕەشت بووە و نازناوی (گالیا)ی بۆ هەڵبژاردووە و ئەم ئەڤینە بۆتە هۆی کوتنی هۆنراوە جوانە کانی عاشقانەی هوشەنگ ئبتهاج بۆ گالیا وچەندین شێعری بە سۆزی بە سەرا هەڵ وتووە. ئبتهاج لە دونیای دڵداری دا بەختەوەر بووە چوونکا، پاش ١٩ ساڵ بە ئەوینەکەی خۆی گەیشتوە و لە ساڵی ١٣٣٧ لە گەڵ گالیا خۆشەویستەکەی یان خاتوو( ئاڵما مایکیاڵ) هاوسەر گیری ئەکات وئەبنە خاوەنی دو کچ و دو کوڕ.
ئەم هۆنراوەی بۆ گالیا لە دوای شەڕی دووهەمی جیهانی کوتووە
دیریست، گالیا!
هنگام بوسه و غزل عاشقانه نیست
هر چیز رنگ اتش و خون دارد این زمان
هنگام رهایی لبها و دستها
عصیان زندگی است
ئبتهاج ماوەێکی زۆر لە دایرەی چیمەنتۆ ئیشی کردووە، ئەو لە ساڵی ١٣٥٠ تاکو ساڵی ١٣٥٨ سەرپەرشتی بەرنامەی ( گلها) لە ڕادوێ ئێران بووە، ئبتهاج لە دوای (داوود پیرنیا) بەرنامەی گوڵچینی حەوتەی بە ئەستۆ گرتووە.
هەر وەها بڕێک لە غەزەڵە جوانەکانی ئەو بە شێوەی گۆرانی گوتراوە.
لە ساڵی ١٣٧٤ هەتاوی چووە بۆ ئە مەریکا و لەوێ بەرنامەی شێعر خوێنی ووتاری نوێی لە بابەت کۆمەلە شێعرەکانی حافز لە شاری (بروکلی) بە ئەنجام گەیاندووە. هەروەها سەفەری بۆ شارەکانی (لۆسانجلێس، دالاس، نیۆیۆرک، فلادلفیا، ساندیاگۆ) کردووە.
ئبتهاج وەکوو شەهریار زۆری هەوڵ دابە شێوەی نیما شێعری نوێ بڵێت بەڵام هەستی ئبتهاج لە گەل شێعرەکانی نیمادا سازگاری نەبوو، ئەو حەزی لە غەزەڵ ئەکرد و وازی لە شێعری نوێ هێنا.
دۆستەکانی هوشەنگ لەپاش حافز ئەویان بە باشترین ، غەزەڵ بێژ زانیوە. سایە لە وتنی غەزەڵا زۆر لە حافز نزیک بوو، ئەو لەساڵی ١٣٢٥ هەتاوی کۆمەڵە شێعرەکەی خۆی بە ناوی ( نخستین نغمەها) بڵاو کردەوە.
سەراب ئەوەڵین کۆمەڵە شێعری ئەو بە شێوازی نوێ بوو کە بڵاوی کردەوە.
کومەڵە شێعری دیکەی سایە بە ناوی (سیاه مشق)هەر چەند لە دوای (سراب) بڵاو بوو بەڵام شێعرەکانی ساڵانی ٢٥ تا ٢٩ سایەی تیا کۆ بۆتەوە.
سایە بۆ ماوەیەکی زۆر دەستی لە شێعری عاشقانە هەڵ گرت و لە گەڵ خەلکا هاورێ بوو، هەر لەبەر ئەو بیر و باوەڕەی بوو کە شێعرەکانی ڕەنگی کۆمەڵایەتی بە خۆوە گرت و کۆمەڵە شێعڕیەکانی بریتین لە (شبگیر و زمین) چند برگ از یلدا، تاسیان،یادگار
خون سرو، تاصبح شب یلدا، حافظ بە سعی سایە.
سایە ئەو کاتە شێعرێکی پێ شێعری تەواو و پڕ لە مانا بووە کە بۆنی مرۆڤایەتی لێ بێت و مرۆڤەکان بەرەو سەر کەوتن بەرێت.
شێعرەکانی ئبتهاج دوو بەشە: یەکەم بەش ئەو شێعرە عاشقانەی کە لە هەستی شاعێر سەرچاوە ئەگرن، دووهەم: ئەو شێعرانەی کە ژیانی ڕۆژانەی خەڵک کاریگەری بووە لە سەریان.
ای عشق همه بهانه از توست
من خامشم این ترانه از توست
ان بانگ بلند صبحگاهی
وین زمزمه شبانه از توست
من اندوه خویش را ندانم
این گریه بی بهانه از توست
ڕێک خستنی جوانی وشەکان و بە کاربردنی وەزن و موسیقایی بوونی شێعرەکانی ئبتهاج خاڵێکی گرێنگە کە تەواوی شاعیرە هاوچەرخە کانی باسیان کردووە، ئەو هەر وەها لە
موسیقادا زۆر توانا بووە و سەرپەرشتی گروپی موسیقای چاووشی لە ئەستۆ گرتبوو.
شێعرەکانی سایە بە دەنگی هونەرمەندە گەورەکانمان وەکوو(شەجەریان، قەوامی،) بە شێوەی تەسنیف ئەخوێندرێتەوە، کە گرینگترینیان ( تو ای پری کجایی؟)یە.
لە ساڵی ١٣٦٠ سایە بە ماوەی ساڵێک لە بەند کرا، ئەو بەسەر هاتی خۆی لە کاتێک دا کە لە زیندان بوو ئاوا ئەگێڕێتەوە: لە گەڵ یەکێ لە هاو بەندەکانم بووم کە گۆرانی ای ایران سرای امید، لە بڵینگۆی زیندان بڵاو کراوە فرمێسک بە چاوما هاتەخوار
هاوبەندەکەم وتی: بۆ چی ئەگری؟
وتم: ئەمە گۆرانی منە کە لە سەر بڵینگۆ بڵاو ئەبێتەوە
هاوبەندەکم وتی: ئەی کە تۆ ئەم گۆرانییەت وتووە بۆ چی لە زیندانی؟
ایران ای سرای امید
بر بامت سپیده دمید
بنگر کزین ره پر خون
خورشیدی خجسته رسید
اگر چه دل ها پر خون است
شکوه شادی افزون است
سپیده ی ما گلگون است، وای گلگون است
که دست دشمن در خون است
ای ایران غمت مرساد
جاویدان شکوه تو باد
آدرس کوتاه خبر: