آگاهی‌بخشی به جامعه، کلیدی برای ارتقای سلامت روان است.
در دنیای پرهیاهو و پرشتاب امروز، هرروز بیشتر از قبل اهمیت سلامت روان بر همگان آشکار می‌شود. اختلالات روانی دیگر محدود به یک گروه خاص از جامعه نیست؛ ۲۵.۴ درصد از جمعیت بالای ۱۵ سال کشور در آغاز این مسیر پر چالش قرار دارند. افزایش آگاهی در مورد بهداشت روان و بسیج تمامی تلاش‌ها برای حمایت از سلامت روان، بخشی از اهداف کلان سازمان جهانی بهداشت است که امسال نیز با تأکید بر اولویت سلامت روان در محیط کار، همگان را به تفکر و عمل فراخوانده است.
آیا تاکنون به این فکر کرده‌ایم که محیط کار، چه اثری می‌تواند بر سلامت روان ما بگذارد؟ کار مناسب نه‌تنها به ما کمک می‌کند که زندگی‌مان را بگذرانیم، بلکه می‌تواند ما را با اعتمادبه‌نفس، هدفمند و موفق به جامعه پیوند بزند. اعتمادبه‌نفسی که به‌راحتی می‌تواند با حمایت از سلامت روان کارکنان، در جامعه تبلور یابد و سبب ایجاد فرصت‌های بی‌نظیری برای روابط مثبت در محیط اجتماعی شود. کار، برای کسانی که از سلامت روان بهره‌مندند، می‌تواند همچون پلی به‌سوی بهبود عملکرد اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی باشد.
اما شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، همچون سایه‌ای بر زندگی مردم سنگینی می‌کند و بسترهای آسیب‌های روانی را در جوامع گسترده‌تر می‌سازد. این واقعیت تلخ که تنها وزارت بهداشت متولی سلامت نیست، ما را به این فکر وا‌می‌دارد که تمامی نهادهای دولتی و غیردولتی نقشی حیاتی در بهبود سلامت روان افراد جامعه ایفا می‌کنند. وزارت بهداشت با تمام توان تلاش می‌کند که خدمات لازم را به مردم ارائه دهد، اما بخش اعظم مشکلات و مؤلفه‌های تأثیرگذار، در ورای این وزارتخانه نهفته‌اند. حقیقت این است که انسان سالم محور توسعه پایدار است و باید با تمامی توان، این محور حیاتی را محافظت کرد.
بر اساس مطالعاتی که در سال ۱۴۰۰ انجام شد، نزدیک به ۲۵ درصد از جمعیت عمومی با اختلالات روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ آماری که در مقایسه با مطالعات قبلی به طرز قابل‌توجهی افزایش‌یافته است. دوران همه‌گیری کرونا و استرس‌های ناشی از آن، همچون کابوسی بر جامعه سنگینی می‌کرد و بسیاری را به دامن اختلالات روانی کشاند. از میان این اختلالات، اختلالات خلقی و به‌ویژه افسردگی، بیش از هر زمان دیگری گسترش‌یافته است. امروز، ۱۷ درصد از مردم کشور ما با این اختلالات خلقی دست‌به‌گریبان هستند و ۱۴ درصد دیگر نیز از اختلالات اضطرابی رنج می‌برند.
تهران، پایتخت پرجمعیت و پرازدحام کشور، بیش از هر نقطه دیگری با معضل اختلالات روانی درگیر است. بسیاری از افراد مبتلابه این اختلالات از بیماری خود بی‌خبرند و این بی‌خبری همچون زنجیری به‌پای جامعه سنگینی می‌کند. باید مردم را آگاه کنیم که مراجعه به روان‌پزشک و روانشناس ضرورتی انکارناپذیر است. باید به آسیب‌های اجتماعی همچون طلاق، بزهکاری و اعتیاد پرداخته شود تا شاید بتوان از این طریق گامی در کاهش اختلالات روانی برداشت.
در کنار تلاش‌های وزارت بهداشت، امروز ۱۰۷ مرکز تخصصی روانشناسی و روان‌پزشکی تحت عنوان سراج در کشور به ارائه خدمات درمانی به افراد مبتلا می‌پردازند؛ اما این تنها آغاز راه است. آگاهی‌بخشی به جامعه، کلیدی برای ارتقای سلامت روان است. در این میان، نقش رسانه‌ها، سریال‌ها و فیلم‌ها بی‌نهایت اهمیت دارد. سینما و نمایش خانگی باید آگاهی‌دهنده باشند، نه مخرب. متأسفانه امروز در بسیاری از آثار نمایشی، بیماران روانی به شکل افرادی خشن و خطرناک به تصویر کشیده می‌شوند. این تصویر مخدوش و نادرست نیاز به اصلاح دارد، چراکه سینما باقدرت بی‌نظیر خود می‌تواند از هزاران مقاله و پژوهش تأثیرگذارتر باشد.
ما در این مسیر به حمایت تمامی دستگاه‌ها و نهادها نیاز داریم. باید به مردم آموزش دهیم که سلامت روان حق همه است و هیچ‌کس نباید از این حق محروم بماند. فقط با همراهی و همبستگی می‌توانیم جامعه‌ای سالم و پویا داشته باشیم؛ جامعه‌ای که در آن، سلامت روان به‌عنوان یک اولویت اصلی، موردتوجه همگان قرار گیرد.
* دکتری سلامت در حوادث و بلایا
آدرس کوتاه خبر: