فرهنگ و هنر در مناظره‌ها؛ «شاید وقتی دیگر»
نکته قابل توجه این است که حتی در همان اعلام مواضع حداقلی نیز بیشتر به بُعد فرهنگ پرداخته شد و هنر تا حد زیادی به محاق فراموشی سپرده شده بود. چنانچه تنها اعلام مواضع مشخصی که در زمینه فرهنگ و هنر صورت گرفت به «سینما» اختصاص داشت و به بخش‌های دیگری از جمله موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی، مد و لباس، دیپلماسی فرهنگی، میراث فرهنگی و... پرداخته نشد؛ هرچند دو حوزه کتاب و رسانه نیز از تک‌جمله‌هایی گذرا بهره‌مند شدند.
انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران برای تعیین رئیس دولت چهاردهم که طبق روال همیشگی قرار بود در سال آینده برگزار شود پس از بروز سانحه بالگرد آیت‌الله رئیسی و همراهانش و شهادت هشتمین رئیس جمهور ایران یک‌سال پیش از موعد مقرر، روز جمعه ۸ تیر ۱۴۰۳ در ۵۸ هزار ۶۴۰ شعبه داخلی و ۳۴۴ شعبه خارج از کشور برگزار شد.
طبق نتایج به‌دست آمده از این انتخابات مسعود پزشکیان با ۱۰ میلیون و ۴۱۵ هزار و ۹۹۱ رای و سعید جلیلی با ۹ میلیون و ۴۷۳ هزار و ۲۹۸ رای در جایگاه اول و دوم قرار گرفتند اما هیچکدام از آنها نتوانستند اکثریت مطلق آرا را به‌دست بیاورند و به همین دلیل تکلیف رئیس جمهوری ایران جمعه، ۱۵ تیر ۱۴۰۳ در دور دوم انتخابات مشخص می‌شود.
برای آشنایی بیشتر مردم با برنامه‌های پزشکیان و جلیلی، رسانه ملی ۲ مناظره برنامه‌ریزی کرده است که اولین برنامه از ساعت ۲۱:۳۰ دوشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۳ با موضوع فرهنگ و سیاست برگزار شد. مسعود پزشکیان و سعید جلیلی به عنوان دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری تاکنون برنامه‌های خود در حوزه‌های مختلف را تشریح کرده‌اند؛ با این حال بر اساس اظهاراتی که تاکنون داشته‌اند به نظر می‌رسد موضوعات و دغدغه‌های فرهنگی و هنری برای هر دو کاندید از اهمیت کمتری برخوردار بوده است.
ایسنا در گزارشی نوشته است: نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری علاوه بر اعلام مواضع خود در میزگردهای فرهنگی، در دو مناظره که این عنوان را یدک می‌کشید نیز به صورت حداقلی و تیتروار به مقوله فرهنگ پرداختند. آنها در این زمینه پاسخگوی سوالاتی بودند که مرزهای مشترکی با موضوعات اجتماعی و اقتصادی داشت؛ از جمله اینکه مواضع خود را بر اساس سوالات درباره راهکارهای فرهنگی مواجهه و ساخت فیلم و سریال با هدف جلوگیری از سیاه‌نمایی، حقوق معنوی رسانه‌های تصویری، پیوست فرهنگ به طرح‌های توسعه‌ای، ترویج کتابخوانی، حمایت از نویسندگان و... تشریح کردند.
با این وجود در مناظره‌های فرهنگی بخش قابل توجهی از سوالات ارتباط مستقیمی با فرهنگ و به‌ویژه هنر نداشتند و همین موضوع باعث شد حتی در دو مناظره فرهنگی، نامزدها به بیان مواضع خود در زمینه حجاب، مسائل زنان، اینترنت و فیلترشکن، اعتراضات ۱۴۰۱ و... بپردازند.
نکته قابل توجه این است که حتی در همان اعلام مواضع حداقلی نیز بیشتر به بُعد فرهنگ پرداخته شد و هنر تا حد زیادی به محاق فراموشی سپرده شده بود. چنانچه تنها اعلام مواضع مشخصی که در زمینه فرهنگ و هنر صورت گرفت به «سینما» اختصاص داشت و به بخش‌های دیگری از جمله موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی، مد و لباس، دیپلماسی فرهنگی، میراث فرهنگی و... پرداخته نشد؛ هرچند دو حوزه کتاب و رسانه نیز از تک‌جمله‌هایی گذرا بهره‌مند شدند.
با توجه به برگزاری میزگردهای تخصصی فرهنگی و دو مناظره در این حوزه، سخنان دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری در زمینه فرهنگ و هنر صرفا در حد کلی‌گویی و طرح مسئله باقی ماند و «هیچکدام» راهکار مشخصی برای برون‌رفت از چالش‌هایی که خودشان هم در صحبت‌هایشان به آنها اشاره کرده بودند، نداشتند. این بی‌توجهی به ارائه راهکار به جای طرح مساله، حتی دستمایه نقد و گاهی شوخی کاربران در فضای مجازی نیز قرار می‌گیرد چرا که به اعتقاد آنها نامزدها تنها مشکلاتی را که همه از آن مطلع هستند، مطرح می‌کنند و خودشان هم با وجود مسئولیت‌های مختلفی که تاکنون داشته‌اند، به عنوان منتقد وضع موجود سخن می‌گویند!
از سوی دیگر با وجود اینکه به جز یک میزگرد فرهنگی که عملا بخش‌های قابل توجهی از آن برای هر دو کاندید صرف پاسخ‌دهی به موضوعات دیگر شد، در اولین مناظره فرهنگی که ۶ نامزد در آن حاضر بودند و همچنین مناظره شب گذشته (اولین مناظره رو در رو) که تحت عنوان مناظره فرهنگی برگزار می‌شد، عملا حرفی از مشکلات و برنامه‌های فرهنگ و هنر به میان نیامد و همچنان مهم‌ترین موضوعات مورد بحث، مسائل اقتصادی و سیاسی باقی ماند.
البته به این نکته هم باید اشاره کرد که «فرهنگ» مقوله‌ای بسیار گسترده است که می‌توان موضوعات بسیاری را ذیل آن تعریف کرد؛ تاجایی که حتی «فرهنگِ گفت‌وگو کردن» نیز به عنوان یک مقوله فرهنگی بارها در اظهارنظرهای دو نامزد انتخابات مورد تاکید قرار گرفته است.
آدرس کوتاه خبر:
