فضایل حضرت علی (ع) از دیدگاه اندیشمندان غربی

حضرت علی (ع) اسطوره دانایی، دلاوری، بردباری، بخشندگی، لطف و عدالت است. جهان هستی هرگز قادر نیست شخصیتی را به جامعه انسانی اهدا کند که ویژگی‌های آن حضرت را به تمامی داشته باشد. همچنان که پیامبر (ص) فرمودند: "اگر تمام درختان، قلم و تمام دریاها، مرکّب و تمام جنیّان، حساب کننده و شمارش‌گر و تمام انسان ها نویسنده شوند، نخواهند توانست فضایل علی بن ابی طالب (ع) را شمارش کنند.

توماس کارلایل، نویسنده و فیلسوف انگلیسی در مورد حضرت علی (ع) چنین بیان می‌کند: "وظیفه ما در برابر آن عظمت وصف‌ناپذیر، این است که او را دوست بداریم و به او عشق بورزیم. او جوانمردی بس عالیقدر و بزرگ‌منش بود و از سرچشمه وجدانش، خیر و نیکی می‌جوشید و از دلش شعله‌های شور و حماسه زبانه می‌زد. او شجاع‌تر از شیر ژیان بود؛ ولی شجاعتش آمیخته با روح لطف و صفا و رحمت و سرشار از عواطف رقیق انسانی و رافت و نرم‌دلی بود و به قول گابریل دانگیری، نویسنده و محقق مشهور فرانسوی، سخن گفتن درباره امام علی (ع)، از نظر قرب معنوی، کمتر از ایستادن در محراب عبادت نیست."

جرج جرداق مسیحی نیز در کتاب "امام علی علیه السلام، صدای عدالت انسانی" پس از آن که قهرمانی‌های امام را با قلم توانای خویش توصیف می‌کند می گوید: "آه! ای دنیا! چه می‌شد اگر قوای خود را جمع می‌کردی و توانت را برای بار دیگر در یک جا متمرکز می‌نمودی و در هر عصر و زمان یک نفر مانند علی علیه السلام را که در عقل و خرد و منطق و بیان و حماسه و شجاعت با او همپایه بود، برای بشریت به ارمغان می‌آوردی" و در جایی دیگر می‌گوید: "علی بن ابی طالب، در خرد، یگانه بود، او قطب اسلام و سرچشمه معارف و علوم عرب بود، هیچ دانشی در عرب وجود ندارد، مگر آنکه اساسش را علی (ع) پایه‌گذاری کرده، یا در وضع آن، سهیم و شریک بوده است." او دربار ۀ عدالت علی می‌گوید: "علی (ع) به خاطر عدالت خويش در محراب نمازش کشته شد.

میخائیل نعیمه، از دیگر دانشمندان مسیحی در مقدمه‌ای که بر کتاب "امام علی (ع)، صدای عدالت انسانی" نوشته، در باره حضرت علی چنین می‌گوید: "پهلوانی امام (ع) تنها در میدان جنگ نبود؛ بلکه او در روشن‌بینی، پاکدلی، بلاغت، سحر بیان، اخلاق فاضله، شور ایمان، بلندی همت، یاری ستمدیدگان و ناامیدان، متابعت حق و راستی و بالجمله در همه صفات پهلوان بود. اگر چه مدت زیادی از حضور او گذشته؛ اما هرگاه بخواهیم بنیاد زندگی نیکو و سعادتمندی را بگذاریم، باید به روش او رجوع کنیم و دستور و نقشه را از او بگیریم".

و اما یکی دیگر از شیفتگان شخصیت والای علی، شبلی شمیل، از پیشتازان مکتب مادیگری است که این چنین زیبا و گزیده به وصف حضرت می‌پردازد: "علی بزرگ بزرگان، یگانه نسخه‌ای است که خاور و باختر در گذشته و حال، صورتی دیگر از آن که مطابق با اصل باشد، به خود ندیده است."

نرسیسیان، از دیگر فضلای مسیحی معتقد است اگر امروزه این خطیب بزرگ بر منبر کوفه پای می‌نهاد، می‌دیدید که مسجد کوفه با آن عظمت، از سران و بزرگان اروپا موج می‌زد. آنان می‌آمدند تا روحشان را از دریای بی انتهای دانش او سیراب سازند.

واشنگتن ارونيک، محقق و نويسنده آمريکايي چنین لب به ستایش مولا می گشاید: "علی از برجسته‌ترين خانواده‌های نژاد عرب، يعني قريش بود. او دارای سه خصلت ِ شجاعت، فصاحت و سخاوت بود. روح دلير و شجاع او بود که او را شايسته عنوان (شيرخدا) نمود، لقبی که پيغمبر (ص) به او عطا فرمود."

دکتر بولس سلامه، اديب و حقوق‌دان بزرگ مسيحي می‌گويد: "علي به مقامی رسيده است که يک دانشمند، او را ستاره درخشان آسمان علم و ادب مي‌بيند و يک نويسنده برجسته، از شيوه نگارش او پيروي می‌کند و يک فقيه، هميشه بر تحقيقات و ابتکارات او تکيه دارد. علي (ع) در قضاوت‌هاي خود استثنايي قائل نمي‌شد و به طور مساوي آنچه را که شايسته بود حکم مي‌کرد و تفاوتی ميان ارباب و بنده نمي‌گذاشت. علي همواره از وضع رقت بار يتيمان و فقيران بسيار متأثر وغمگين می‌شد."

رودلف زيگر، محقق و نويسنده آلمانی، می‌گويد: "در صدر اسلام علي ابن ابي طال، يکي از دانشمندان بی‌نظير اسلام بود. در کشورهاي ديگر به خصوص در ايران به خوبي شناخته مي‌شد؛ در حالي که مردي جوان به شمار می‌آمد و کمتر اتفاق مي‌افتاد که يک دانشمند جوان بتواند در خارج از زادگاه خويش معروفيت و احترام پيدا کند.

حضرت علی (ع) شخصیتی بزرگ و بی‌بدیل است که در طول تاریخ همواره مورد مدح و ستایش بزرگان قرار گرفته و حتی کسانی که به امامت او باور ندارند، او را در نوع خود یگانه و بی‌نظیر می‌دانند و بزرگی و بزرگواری حضرت علی (ع) نه تنها در نگاه پیروان مکتب آن امام؛ بلکه از دید مشاهیر غیرمسلمان هم مثال زدنی است.