کارنامه ناموفق نمایندگان کورد محصول ناترازی در توزیع قدرت یا ناتوانی ذاتی وکیل

پارلمان به عنوان یکی از ارکان اساسی دموکراسی نتیجه به رسمیت شناخته شدن حق دخالت مردم در سرنوشت و محدود کردن دایره قدرت حکومت کنندگان است اما کارکرد آن در همه کشورها یک‌سان نیست زیرا در برخی ممالک نقش واقعی خود را بازی می‌کند و در برخی دیگر نقشی تشریفاتی دارد.

اما دفاع از حق دخالت مردم در سرنوشت، محدودسازی دایره قدرت افراد و احزاب اقتدارگرا و جلوگیری از تحمیل تبعیض جزو خصایص ذاتی پارلمان است که میزان اعمال این قابلیت‌های ذاتی بستگی به میزان باور جامعه به اصول دموکراتیک، رویکرد سیاسی احزاب و شهامت قدرت نمائی نمایندگان در دفاع از نقش پارلمان دارد.

خلاء ناشی از ضعف فرهنگ سیاسی جامعه، هرمی بودن نظام قدرت، فعال نبودن احزاب رقیب حاکمیت و ضعیف بودن نظام رسانه غیر وابسته به حاکمیت در ایران سبب وارد شدن ایرادات ساختاری بر رویکرد قانونی و عملکرد مجلس شورای اسلامی شده از جمله می‌توان به عدم حضور منتقدان نظام قدرت و وکلای قدرتمند اشاره کرد.

موارد مذکور تنها موجب تضعیف دموکراسی و ضعیف بودن عملکرد پارلمان نشده بلکه باعث آسیب دیدن مشروعیت نظام قدرت نیز شده است زیرا امکان حضور مدافعان منافع مافیاهای قدرت و ثروت و به کرسی نشستن نمایندگان ضعیف را فراهم نموده که برای تامین منافع خویش، تدوین قانون و نظارت بر اجرای آن را از مسیر منافع ملی خارج کرده‌اند.

ماهیت پارلمان در کشورهای دارای تکثر نژادی، فرهنگی و عقیدتی با ماهیت پارلمان کشورهای فاقد تکثر متفاوت است زیرا تفاوت‌های هویتی در کشورهای متکثر سبب شکل‌گیری تنوع مطالبات شده و هر کدام از هویت‌ها به بقای خویش پایبند و حقوق خود را دنبال می‌کنند.

پارلمان، مطمئن‌ترین کانال برای تحقق حقوق هویت‌های غیر اکثریت است چون از بروز تنش‌های خونین و رقابت‌های مسموم جلوگیری کرده و فضای کامل برای گفتمان و مذاکره را فراهم می‌کند اما این کارکرد بستگی به میزان تنوع پذیری قانون و منش پلورالیستی (تکثرگرائی) حاکمیت دارد؛ در حاکمیت‌هایی که رویکرد ایدئولوژیک دینی و ناسیونالیستی دارند نظام قدرت تمام تلاش خود را برای محدود سازی قدرت غیر اکثریت و به حاشیه راندن آنها به کار می‌گیرد.

بررسی تاریخ برگزاری و عملکرد 11 انتخابات مجلس در 44 سال اخیر حکایت از وجود ایرادات متنوع در ساختار (قانون و اجرا) انتخابات و ضعف شدید در عملکرد نمایندگان غیر اکثریت دارد چون نگاه هژمونیک نظام قدرت اکثریت و نداشتن خاستگاه حزبی و فقدان جرات ذاتی نمایندگان کورد در اعمال قدرت قانون آنها را حاشیه نشین نظام قدرت کرده و مصلحت اندیشی فردی و باندی و عافیت طلبی بر همه آنها مسلط شده است.

حاکمیت با برگزاری انتخابات و انتخاب عده‌ای برای وکالت مردم نقش و مسئولیت خود را انجام داده و دیگر نوبت نمایندگان برای پیگیری حقوق و مطالبات کوردهاست که تنها با داشتن اتحاد محقق می‌شود و هر نوع بهانه‌ای از نظر مردم مردود است تا جائی که اگر نمی‌گذارند و یا نمی‌توانند باید فوری کرسی وکالت را رها کنند.

 ماهیت نژادی، هویت فرهنگی و تاریخ پر افتخار، سبب ایجاد حقوق خاص برای کوردها شده که در قالب‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تعریف شده و برای بقای خود نیاز به احقاق آنها دارد، تاریخ گواهی می‌دهد که مدام برای به دست آوردنش در تلاش است و در این راستا از همه مکانیزم‌ها استفاده می‌کند.

پارلمان یکی از مکانیزم‌های مورد استفاده کوردهاست که در طول 11 دوره انتخابات مجلس همواره در پای صندوق رای حاضر بوده و همه ایرادات وارد بر ماهیت قانونی و اجرائی انتخابات را با امید به مفاد قانون اساسی، وعده‌های نظام قدرت و شعار کاندیداها نادیده گرفت، به طوری که در برخی دوره‌ها بیشترین مشارکت را ثبت کرد اما کمترین دستاورد نصیبش شد.

باور کامل به حقوق خاص کورد، جرات پیگیری مطالبات، برخورداری از دانش و تجربه سیاسی برای پیگیری مطالبات و داشتن اتحاد فراکسیونی و درونی از الزامات موفقیت در نمایندگی وکلای کورد است که متاسفانه تا کنون هیچ کدام از این الزامات دیده نشده است.

برتری منافع فردی و باندی بر مصالح کوردی، رقابت منفی برای نزدیک شدن به جناح‌های غالب حاکم بر مجلس و دولت و تلاش برای اخذ رانت‌های گوناگون رویکرد مسلط بر عملکرد نمایندگان کوردستان بوده و کارنامه‌ای نارضایت بخش از همه آنها بر جا گذاشت تا جائی که امید مردم به مجلس را به ناامیدی تبدیل کرد و امروزه مردم انگیزه‌ای برای حضور در پای صندوق رای و منبر کاندیدا ندارند.