معرفی آثار، تألیفات و فعالیت‌های علمی و فرهنگی دکتر علی رخزادی

ماه اردی‌بهشت از نظر زبان و ادب فارسی، ماه جالبی است. یکم اردی‌بهشت روز بزرگداشت سعدی، ۲۵ اردی‌بهشت روز بزرگداشت فردوسی، ۲۸ اردی‌بهشت روز بزرگداشت عمر خیام. و اما، ماه اردی‌بهشت، ماهِ دکتر علی رخزادی هم هست؛ ماهی که در آن به دنیا آمد و ماهی که در آن از این دنیای فانی و بی‌وفا رفت.

پنج اردی‌بهشت 1323 و 27 اردی‌بهشت 1386.

پس به این قرینه‌ها می‌توان گفت که اردی‌بهشت، هم ماه زبان و ادبیات فارسی است و هم ماه زبان و ادبیات کُردی. قرائنی که به طور سمبلیک نشان‌دهنده پیوندهای تاریخی این دو زبان کهن کشورمان هستند.

آثار دکتر علی رخزادی را از نظر محتوایی، می‌توان در موضوع‌هایی بازشناسی کرد که عبارتند از: 

زبان‌شناسی، سبک‌شناسی ادبی، نقد ادبی، عرفان، فرهنگ، فولکلور، دستور زبان‌های فارسی و کُردی

از نظر شکلی هم، آثار ایشان مشتمل بر دو قسم هستند. یکی به صورت کتاب، و دیگری در قالب مقالات و سخنرانی‌ها به مناسبت‌های مختلف.

1. نوای شعر فارسی (قافيه و عروض) 1378

2. آواشناسی و دستور زبان كُردی 1379

3. مطابقت آوايی و دستوری زبان كُردی و فارسی 1383

4. مطابقت آوايی و واژگانيی زبان كُردی با زبان‌های فارسيی معيار و پهلوی 1384

5. گواره‌ی كورده‌واری (امثال و حِكم كُردي) 1385

6. آموزش زبان كُردی سورانی 1386

7. ريـزمانی كوردی سورانی (دستور زبان كُردی سورانی) چاپ پس از درگذشت ایشان در 1389

8. صناعات ادبی و نيازهای سخن در ادب فارسی 1366

9. دستور زبان فارسی(بر مبنای دستور قدیم) 1362

10. حكمت نظری، رمزی، عملی در تطبيق حديقه سنايی و منطق‌الطّير عطار و جام جم اوحدي. (از ديدگاهِ جلوه‌های عرفانی، تمثيلات، شيوه داستان‌پردازی و آرايه‌های ادبی و هنری، با تكيه بر تعليم نظری در حديقه، تعليمات رمزی در منطق‌الطير و حكمت عملی در جام جم)  (رسالة دكتری، چاپ نشده)

11. مجموعة اشعار  به زبان‌های كُردي و فارسي در دو سبك كلاسيك و نو  (چاپ نشده)

ب) مقالات و سخنرانی‌ها (در نشریات داخلی یا سمینارها و کنگره‌های داخلی و بین‌المللی)

1. صور خیال در شعر مولوی کُرد. مقاله و سخنرانی در کنگرۀ بزرگداشت مولوی کُرد. سقز. شهریور 1371

2. شعر بيسارانی، شاعر كُرد از ديدگاه مكتب‌های ادبیِ كلاسيسيسم، رمانتيسم و رئاليسم. مقاله و سخنرانی در همایش بزرگداشت بیسارانی. مریوان اردیبهشت 1375

3. بررسی سبك‌شناسیِ شعر ناری، شاعر، عارف و صوفی كُرد. مقاله و سخنرانی در همایش بزرگداشت ناری. مریوان. 1376

4. آوای دل از تندیس گِل. مقاله در نشریه علمی- پژوهشی دانشگاه آزاد سنندج. 1376

5. روش‌های شناخت مسائل فرهنگی. مقاله و سخنرانی در سومین همایش کردستان‌شناسی. دانشگاه کردستان. مهر 1377

6. تعهد در ترجمه. مقاله و سخنرانی در همایش بزرگداشت محمد قاضی. دانشگاه کردستان. 1377

7. پيرِ غيب و شهود / مقاله در باره سيد علی همدانی. دوشنبه. تاجيكستان 1377

8. مراودات فرهنگی و تأثير آن بر فرهنگ عمومي. مقاله و سخنرانی در همایش تحولات فرهنگی. دانشگاه کردستان. 1378

9. جلوه‌هایی از شعر تعلیمی صوفیه در ادب فارسی. مقاله در مجلۀ ادبی گلچرخ شمارۀ21. تهران. 1378

10. مقایسة صور خیال در شعر کلاسیک زبانهای فارسی و کُردی. سخنرانی در مرکز آموزش عالی خوارزمی. سنندج. خرداد 1378

11 تعهد قلم. مقاله در فصلنامه پویش دانشگاه آزاد سنندج. 1378

12. فرهنگ و تمدن، دو نمود برجسته از ویژگی‌های جامعة انسانی. مقاله و سخنرانی در کنگره اورامان‌شناسی. سنندج. 1379

13‌. زبان‌شناسی ایرانی. مقاله و سخنرانی در نخستین گرد همائی پژوهش‌های زبان فارسی. دانشگاه تربیت مدرس. تهران. 1380

14. جایگاه شعر عرفانی مولوی کُرد. مقاله و سخنرانی کنگرۀ مولوی کُرد. سلیمانیه. عراق. 1380

15. مکتب شعری قانع(سبک‌شناسی شعر قانع) شاعر کُرد. مقاله و سخنرانی در کنگرۀ بزرگداشت قانع. مریوان. تابستان 1380

16. بررسی راه‌کارهای افزایش همگرایی و مشارکت قومی- مذهبی. مقاله و سخنرانی در همایش همگرایی گروه‌های اجتماعی و مشارکت مردمی. سنندج. شهریور 1380

17. پژوهشی زبان‌شناختی در تبیین هویت زبان کُردی. نخستین كنگره بين‌المللی ایران‌شناسی. بنیاد ایران‌شناسی. تهران. 1381

18. در باره هيمن شاعر معاصر كُرد. سخنرانی در دانشگاه آزاد سنندج. 1381

19. چگونگی آموزش و تدریس زبان کُردی. سخنرانی در نخستین کنگرۀ انستیتوی زبان کردی. تهران. 1381

20. نقش میراث فرهنگی اقوام در توسعۀ تمدن ایرانی. مقاله و سخنرانی در نخستین گردهمائی دانشگاه‌های غرب کشور. دانشگاه رازی کرمانشاه. اردیبهشت 1381

21. ضرورت بازنگری فرهنگ فارسی معين(اغلاط فرهنگ معین). مقاله برای مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران. بهمن 1381

22. ضمایر و جایگاه نحوی ضمیرهای متصل و شناسه‌ها در زبان کردی سورانی و تطبیق آنها با زبان فارسی معیار. مجموعه مقالات دومین همایش پژوهش های ادبی. دانشگاه تربیت مدرس. تهران. 1382

23. بزرگی و کرامت در آینة ادب ایران‌زمین. سخنرانی در همایش تربیت معلم مدرس. سنندج 1382

24. جایگاه زبان کُردی در زنجیره زبان‌های آریائی. مقاله و سخنرانی در کنگرۀ بین‌المللی زبان و ادبیات کُردی. دیاربکر. ترکیه. 1383

25 گزارش قلعة دِم‌دِم از عهد شاه‌عباس اول صفوی، در تحفه مظفریه اُسکار مان. مقاله برای سومین همایش ملی ایران‌شناسی به دعوت بنیاد ایران‌شناسی. تهران 1384

26. نالی و سبک هنری و شعری وی. سخنرانی در کنگرۀ نالی شاعر کُرد. سلیمانیه. عراق. 1385

27. عَرايس شعري در ادبیات فارسی و تازی

28. تصوّر توطئه، يك بيداری است

29. زبان كُردی در گذر زمان

30. سرقت‌های ادبيی حافظ/ بررسي و احصاء مضامينی كه حافظ از ديگر شعرا و عرفا برگرفته است  

31. وزن شعر كُردی، نقد و تحليل شعر كلاسيك كُردی

32. جايگاه حافظ در شعر فارسی

- عضو پيوستة بنياد ملّي ايران شناسي.

- عضو انجمن کشوری زبان و ادبیات فارسی از سال 1382.

- عضو مؤسس انستیتو(مجمع علمی) زبان كُردي در تهران، خرداد 1381 خورشيدی.

- تدریس زبان و ادبیات کردی در نیم‌سال دوم 1378 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج(به عنوان دو واحد درسی اختیاری).

- هدایت بیش از 200 مورد پایان‌نامۀ دانشجویی به عنوان استاد راهنما، مشاور و داور در زمینه‌های ادبی، زبان‌شناسی، ادبیات تطبیقی، عرفانی، اجتماعی و فرهنگی، علوم بلاغی و سبک‌شناسیی اشعار شاعران کلاسیک و نوپرداز کُرد و فارس.

- معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج و رئیس دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، طی سال‌های 1381 لغایت 1385.  

 - چندین مصاحبه و ميزگرد و گفتگوی علمی در موضوعات مختلف با رسانه‌های رادیو و تلویزیونی داخلی و بين‌المللي.

- مطالب و دست‌نوشته‌های متفرقه و متعدد در زمینه‌های ادبی و زبان‌شناسی و اجتماعی و فرهنگی.

* فرزند مرحوم دکتر علی رخزادی