یکی ازویژگی‌های اساسی نظام‌های مردمی و مردم‌سالار، مشارکت مردم در فرآیند انتخاب نخبگان سیاسی جامعه است.
اندیشمندان جامعه‌شناسی، مشارکت سیاسی را «شرکت در فرآیندهای سیاسی که به گزینش رهبران سیاسی منجرمی شود و سیاست عمومی را تعیین می‌کند یا بر آن اثر می‌گذارد»، تعریف کرده‌اند. از این رو، انتخابات مهمترین، بارزترین و قابل اندازه‌گیری‌ترین نوع مشارکت سیاسی افراد در عرصۀ سیاسی جامعه است. انتخابات از یك سو پایه‌های اجتماعی قدرت سیاسی را نشان می‌دهد و از سوی دیگر ملاک مناسبی برای ارزیابی توزیع قدرت در جامعه است.
در ایران، پیش از انقلاب اسلامی هر چند انتخاباتی در سطح محلی و ملی برگزار می‌شد، اما مشارکت گستردۀ مردمی در تصمیم‌گیری‌های ملی نقش تعیین‌کننده‌ای نداشت. پس از پیروزی انقلاب با توجه به تغییر نظام سیاسی و نوع حکومت، انتخابات به صورتی گسترده در سطوح محلی، منطقه‌ای و ملی برگزار می‌گردد.
امروزه بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، انتخاباتی چهارگانه در کشور برگزارمی‌شود. انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای اسلامی شهر و روستا و انتخابات مجلس خبرگان رهبری. در این میان انتخابات ریاست جمهوری مطابق قانون اساسی هر چهار سال یك بار برگزار و رئیس جمهور با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شود و انتخاب مجدد رئیس جمهور به صورت متوالی تنها برای یك دوره بلامانع است.
بر همین مبنا؛ ایرانیان هر چهار سال یك بار تبلیغات سیاسی و آرای همگانی را در مقیاس کشور تجربه می‌کنند. بدون شك رفتار مردم در جریان این انتخابات نشان‌دهندۀ واکنش‌های آنان به مسائل داخلی و متأثر از رخدادهای جهانی از جمله تبلیغات بیگانگان محسوب می‌شود.
تاکنون سیزده دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شده است که هر چند فراز و فرودهایی در تعداد کاندیداها، میزان مشارکت و تغییراتی در انگیزۀ مشارکت شهروندان شاهد هستیم؛ اما بررسی این انتخابات نشان از اهمیت آن و مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری دارد. نکتۀ قابل توجه در خصوص انتخابات ریاست جمهوری در ایران این است که مردم به نظام و انقلاب خود و به طور ویژه برای این انتخابات اهمیت فراوانی قائل هستند و به دلایل عدیده از جمله دلایل فوق خود را ملزم و متعهد به شرکت در این انتخابات می‌دانند.
اکنون نیز کشور با همه تحولات اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیك، یکی دیگر از انتخابات مهم ریاست جمهوری را در پیش رو دارد و شهروندان ایرانی همراه با جریان‌های سیاسی، خود را برای آزمونی دیگر در چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری و برای انتخاب نهمین رئیس جمهور ایران در روز جمعه، ۸ تیرماه ۱۴۰۳ آماده می‌کنند؛ انتخاباتی که متأثر از رویدادهای مختلف داخلی و بین المللی است و می‌تواند اثرات گسترده‌ای بر اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور و منطقۀ داشته باشد.