دیابت؛ بزرگترین اپیدمی تاریخ، هشدار و عارضه‌ای برای جامعه‌ی ایرانمقدمه:
بیماری دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از اختلالات متابولیک و یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر در ایران و جهان است. بیماری دیابت به دلیل عدم توانایی بدن در تولید انسولین یا مقامت سلول‌ها نسبت به انسولین پدید می‌آید که در نتیجه آن قند خون توسط سلول‌ها جذب نمی‌شود و میزان قند خون افزایش پیدا می‌کند. تعداد افراد مبتلا به بیماری دیابت به دلیل تغییر سبک زندگی روز به روز افزایش پیدا می‌کند به گونه‌ای که در سال ۲۰۲۱ بیش از ۶ میلیون نفر جان خود را به دلیل دیابت از دست داده‌اند و طبق بیانات دکتر کوروش اعتماد،رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت در کشور ایران حداقل ۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت هستند که تعداد این افراد بیش از ۷ میلیون نفر برآورد می‌شود.با توجه به اینکه یکی از فاکتورهای مهم در بروز دیابت سن است و تعداد افراد سالمند کشور ما درحال افزایش است انتظار می‌رود که در سال‌های آینده تعداد افراد دیابتی بیشتر شود لذا باید جامعه‌ی ما نسبت به راهکارهای پیشگیرانه از بیماری دیابت حساس‌تر شود.
دیابت و انواع آن:
مواد غذایی بعد از جذب شدن به صورت قند در می‌آیند و بدن برای متابولیسم این قندها به انسولین نیاز دارد. انسولین هورمونی است که از غده پانکراس ترشح شده و برای ورود قند به سلول الزامی است.
بیماری دیابت در دو فرم دیابت ۱ و ۲ وجود دارد. در دیابت نوع ۱ سلول‌های پانکراس توانایی ترشح انسولین را ندارند و این افراد باید انسولین تزریق کنند و بیشتر کودکان و نوجوانان مبتلا می‌شوند.
در دیابت نوع دو پانکراس انسولین ترشح می‌کند ولی به دلیل نقص در عملکرد انسولین سلول‌ها نسبت به انسولین مقاومت می‌کنند. بیشتر بزرگسالان و افراد چاق در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند.
دیابت نوع ۲ و مکانیسم آن:
وقتی سلول‌های بدن نسبت به انسولین مقاومت کنند گلوکز و قند موجود در خون،توانایی ورود به سلول را ندارد و باعث افزایش گلوکز خون می‌شود و در نهایت دیابت بروز پیدا می‌کند.
دیابت نوع ۲ بیش از ۹۰ درصد از کل دیابت را به خود اختصاص می‌دهد و زندگی صنعتی و شهرنشینی عامل اصلی مبتلا شدن به این بیماری است.اگر چه سن ابتلا به دیابت نوع ۲ در حال کاهش است ولی مبتلایان به طور عمده در میانسالی مبتلا می‌شوند.اغلب بیماران دیابتی اضافه وزن دارند و فعالیت بدنی کمی دارند.
عوامل زمینه ساز دیابت نوع ۲:
عوامل ژنتیکی،افزایش سن،اضافه وزن،تغذیه نادرست و پر کالری،کم تحرکی و سبک زندگی نادرست نقش مهمی در ابتلای فرد به بیماری را دارند.عوامل محیطی در پیشگیری از بیماری نقش مهمی دارند به نحوی که حتی اگر فرد زمینه ژنتیکی بیماری را داشته باشد ولی با رژیم غذایی سالم،متعادل نگه داشتن وزن بدن و ورزش کردن می‌تواند سالیان طولانی از بروز بیماری جلوی گیری کند.
علایم و عوارض دیابت نوع ۲:
دیابت نوع ۲ در مراحل اولیه بدون هیچ علایمی است و با پیشرفت بیماری علایمی مانند پرخوری و پرنوشی،پر اداراری و تاری دید ظاهر می‌شود.
افرادی که به دیابت مبتلا هستند ۲ تا ۴ برابر بیشتر از بقیه‌ی افراد در معرض بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی هستند و همچنین دیابت از عوامل مهم نابینایی و نارسایی کلیه محسوب می‌شود.
پیشگیری و کنترل دیابت نوع ۲:
خود مراقبتی یکی از راه‌های مهم برای پیشگیری و مدیریت بیماری محسوب می‌شود. کنترل وزن، افزایش فعالیت‌های بدنی،تغذیه سالم، ورزش کردن در پیشگیری از دیابت بسیار موثر هستند.
تغذیه ارتباط مستقیمی با دیابت نوع ۲ دارد به طوری که مصرف اندازه کربوهیدرات و قندها، مصرف کم تنقلات و نوشیدنی‌های قندی و کاهش مصرف غذاهای پرچرب و پرکالری و افزایش مصرف حبوبات، سبزیجات و میوه‌های غیر شیرین نقش موثری در پیشگیری از دیابت را دارند.
طی یک تحقیق گسترده در استرالیا،محققان دریافتند که فیبر سبزیجات در کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ نقش موثری دارد.در این بررسی بیش از ۲۰۰۰ نفر به مدت ۱۰ سال مورد مطالعه قرار گرفتند و دریافتند اشخاصی که روزانه ۵ گرم فیبر سبزیجات مصرف می‌کنند ۲۴ درصد و در مورد اشخاصی که بالاتر از ۷۰ سال است تا ۳۱ درصد کاهش خطر ابتلا به دیابت مشاهده گردیده است.
نتیجه گیری:
برآوردها نشان می‌دهد که بدلایل شهرنشینی،افزایش جمعیت سالمندان و مصرف زیاد غذاهای پرچرب و قندی نمودار آمار تعداد مبتلایان به بیماری دیابت روندی صعودی دارد و این هشداری برای تمامی افرادی هست که در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند که باید با اصلاح سبک زندگی و تغذیه از بروز بیماری جلوی گیری کنند و از عوارض ناشی از آن در امان بمانند.
امید است که مراقبات سلامت و رسانه‌ها مردم را از بیماری دیابت آگاه کنند تا جامعه‌ای سالم تر داشته باشیم.
با آرزوی زندگی پر از سلامتی برای شما عزیزان