تغییرات آب و هوائی، گسترش گردشگری و تلاش عمدی افراد سودجو از مهترین علل آتش سوزی در جنگلها و مراتع هستند که جدای از آسیب رسانی به ذخایر ژنتیکی گیاهی، آلودگی هوا و تخریب مناظر طبیعی، روند توسعه همه جانبه و پایدار را هم به چالش میکشد زیرا موجب کاهش استانداردهای سلامت انسانی و افت منابع مرتعی، جنگلی و گردشگری میشود.
کردستان به علت برخورداری از 340 هزار هکتار جنگل و 1 میلیون و 400 هزار هکتار مرتع غنی، بیش از سایر نقاط ایران در معرض آتش سوزی قرار دارد که زیانهای وقوع هر حریق در این استان سرنوشت محیط زیست سراسر کشور را در بر میگیرد زیرا بزرگترین ذخیرهگاه ژنتیک گیاهی و درختی دنیاست که برای احیاء گونه¬های نابود شده در همه کشورها مورد استفاده قرار میگیرد.
برای جلوگیری از آتشسوزی و مهار حریقها نیاز به ایجاد فرهنگ مشارکت عمومی دارد که کوردها به علت زندگی چند هزار ساله با جنگل و مرتع دارای فرهنگ حراست از منابع طبیعی بوده و بیش از سایر نقاط کشور آمادگی پیوستن به بسیج عمومی حفاظت از جنگل و مرتع هستند.بدون مشارکت مردم و نهادهای مردم نهاد امکان مقابله با آتش سوزی وجود ندارد زیرا بسیاری از اتفاقات در مناطق خارج از دسترس ماشین آلات آتش نشانی و در گستره¬های وسیع روی می¬دهد که مهار آن از عهده ماموران منابع طبیعی و نهادهای حاکمیتی برنمیآید.
اگر بخواهیم روند مشارکت مردمی کردستان را با سایر استانها مقایسه کنیم متوجه میشویم که میزان حضور آنها بسیار بیشتر است به طوری که هر سال تعدادی از افراد در جریان خاموش کردن آتش جانشان را از دست میدهند که مشهورترین آن فوت 4 نفر در سال 1397 بود که در میان کوردها به عنوان روز شهدای طبیعت نامیده می¬شود و امسال هم فوت اسماعیل کریمی در کامیاران توانست تبدیل به سند حراست کوردها از طبیعت و منابع طبیعی شود.
خبرنگار روژان پرس در گفتوگو با مدیرکل منابع طبیعی کردستان به پیگیری رویکرد و عملکرد این نهاد در راستای حراست از جنگها، مراتع و آبخیزهای استان پرداخت که اینک پیش روی شماست.بهزاد شریفیپور با اشاره به نقش منابع طبیعی در تکامل چرخه زندگی بشر و پیشبرد برنامههای توسعه گفت: آب، خاک، هوا، درخت و گیاه از اصلیترین عناصر اکوسیستم هستند که بیشترین نقش را در تداوم حیات بر کره زمین دارند به طوری بروز کوچکترین بی نظمی در هر کدام از آنها چرخه زندگی را به هم میریزد، بنابراین باید نگهداری اصالت و تنوع این عناصر تبدیل به فرهنگ و معارف عمومی شود تا هر انسان خود را مکلف به حراست از آنها بداند.
وی افزود: چوب، خاک، مرتع و آب بالاترین نقش را در زندگی، صنعت، مسکن، کشاورزی و توریسم دارند که گسترش رقابتهای اقتصادی در جهان و ارتقاء سطح رفاه و تفریح این نقش را در مدار افزایش مستمر قرار داده است به طوری در مواردی استفاده صرف از این منابع و نبود برنامه جبرانی باعث ایجاد بی انظباطی در زندگی بشر شده، برای نمونه ظهور سیلهای ویرانگر، رانش زمین، ریزگرد، سونامی، آفات نباتی، بیماری¬های جدید، گرمای سوزان و سرمای کشنده نتیجه تعرض غیر اصولی و غارتگرانه به این حوزه است که هر ساله جان میلیونها نفر را می.گیرد.
شریفیپور تصریح کرد: امروزه کار به جائی کشیده که برخی کشورها از بین بردن منابع طبیعی را در تنازع با دیگران به کار میگیرند زیرا دایره تاثیرات منفی آن تمام حوزههای زندگی انسانها و روند توسعه و مدیریت را در بر میگیرد، سد سازی بر روی رودخانههای مشترک، تغییر مسیر آبهای روزمینی، آتش زدن مراتع و جنگلها انواعی از جلوههای این نبرد است به طوری که آب را محور تنشهای خونین دهههای آینده معرفی میکنند که همین امروز برخی از جلوههای آغازین آن را میبینیم.
این مقام مسئول خاطر نشان کرد: قرار گرفتن کشور در مدار خصومت ابرقدرتها نیاز به برخورداری از منابع طبیعی متنوع و پویا را افزایش داده است تا بتواند از این منبع برای پیشبرد اهداف اقتصادی و ارتقاء تاب آوری اقتصاد داخلی در برابر نوسانات عادی و جنگ اقتصادی استفاده کند، که برای رسیدن به این هدف باید حفاظت از منابع طبیعی را تبدیل به فرهنگ و معارف عمومی کرد، این میسر نمیشود مگر با مشارکت تمام لایههای اجتماعی و فرهنگی و حمایت همه ارگان¬های حاکمیتی.
وی در ادامه اظهار کرد: کردستان به علت موقعیت جغرافیایی و وابستگی زندگی مردم به طبیعت به ویژه جنگل و مرتع از قابلیت بالائی در زمینه فرهنگ حراست از منابع طبیعی برخوردار است به طوری هم اکنون 52 تشکل مردم نهاد در حوزه منابغ طبیعی در استان فعال و در همه رویدادها به ویژه آتش سوزی در کنار ما هستند و در بسیاری موارد قبل از اینکه ما وارد عمل شویم مردم روستاها حریق را مهار میکنند، علاوه بر این کاشت درخت و نگهداری از درختان جنگلی در کردستان یک رسم و عادت تاریخی میباشد.
مدیرکل منابع طبیعی افزود: بحث آموزش مردم و استفاده از ظرفیت آموزش و پرورش، تشکلهای مردم نهاد، رسانه، دهیاریها و نهاد دینی را در دست اقدام داریم، سال گذشته هزاران ساعت آموزش در سطح روستاها و دهیاران انجام شد.
شریفیپور اعلام کرد: سال گذشته 122 فقره آتش سوزی در 1 هزار و 988 هکتار از مراتع و جنگهای استان روی داد و امسال تا پایان مردادماه 118 فقره حریق روی داد که 1 هزار و 637 هکتار از منابع طبیعی را سوزاند اما همه این موارد با همکاری مردم مهار شد که در فقرات 3 درصد و در مساحت 17 درصد کاهش یافت، باعث تاثر شدید است که در این مبارزه ما یکی از بهترین همکارانمان به نام اسماعیل کریمی را از دست دادیم.
وی تصریح کرد: گسترش آموزش مردم، احاله مدیریت به جوامع محلی، استفاده از تشکلهای مردم نهاد و تجهیز سازمان منابع طبیعی به امکانات جدید سبب کاهش مستمر آتشسوزیها شده است.
وی عامل انسانی را مهمترین علت آتش سوزیها دانست.