ورود به عصر شهرنشینی و صنعتی سبب به حاشیه رفتن قواعد سنتی و استیلای قواعد نوینی بر مناسبات اجتماعی و ظهور نسل جدیدی از معلولیت شد که افت تعلقات عاطفی، سستی بنیان خانواده و افزایش تنوع نیازمندان به حمایت‌های دولتی و خیریه پیامد این پدیده است، مهمترین نمودهای این عصر تجرد، طلاق، اعتیاد، زنان خیابانی، کودکان کار، خشونت و مهاجرت است.
دولت‌ها برای کنترل شرایط و جلوگیری از بحران ناچار به تدوین قوانین و تشکیل نهادهای حمایتی شدند که سازمان بهزیستی در صدر آنها قرار دارد.
استان‌های کمتر توسعه یافته به علت پایین بودن سهم از توزیع منابع اقتصادی، دانش، بهداشت و مهاجرت‌های بی رویه بیش از سایر مناطق درگیر ناهنجاری‌های رفتاری فردی و نابسامانی‌های اجتماعی هستند بنابراین بیشتر نیازمند توجه و رسیدگی هستند، در غیر این صورت بحران‌های متعدد ایجاد شده و به مرور زمان به سراسر ایران سرایت می‌کند.
مقابله با اعتیاد، جلوگیری از گسترش طلاق، حمایت از زنان و کودکان بد و یا بی سرپرست، نگهداری از سالمندان محروم از عواطف خانوادگی، حمایت از کودکان و زنان کار و خیابانی و حراست از امنیت معلولان از اهم وظایف این سازمان است که برخی از آنها از پیچیدگی فراوان برخوردار و نیازمند نیروی انسانی و اعتبارات بالاست.
معتادان متجاهر، زنان دست فروش، مجنونین گردشی، گداهای حرفه‌ای، دختران فراری، افراد افسرده و پیران بی پشت و پناه بیشترین تعداد نیازمندان به حمایت را تشکیل می‌دهند که با یک آهنگ سریع در حال افزایش هستند و هر نوع اهمال و سهل انگاری در برخورد با عوامل ایجادی، آینده را با وضعیت ناخوشایند روبرو خواهد کرد.
تغییر مناسبات فرهنگی و اجتماعی در مناطق روستائی سبب افزودن معلولان و نیازمندان به حمایت‌های مالی، توانبخشی و مراقبتی به نهادهای حمایتی از جمله بهزیستی شده و ضرورت دارد تا برنامه‌های خاص برای این حوزه تعریف شود تا بتواند جوابگوی نیاز این افراد باشد.
خبرنگار «روژان پرس» گفتگوئی با مدیرکل سازمان بهزیستی کردستان انجام داده تا مخاطبان را از عملکرد این نهاد در سال گذشته آگاه سازد.
حسین رسولی با اشاره به افزایش مستمر جمعیت تحت پوشش سازمان بهزیستی گفت: کل جمعیت تحت پوشش سال مستمری بگیر و پشت نوبت سال گذشته 56 هزار و 906 نفر بود که در مقایسه سال 1401 رشد 7/5 درصدی داشت، 34 هزار و 734 نفر از این تعداد مستمری بگیران دائمی سازمان هستند که اقشار خانواده‌های دارای فرزندان دوقلو و بیشتر نیازمند کمک، زنان سرپرست خانوار، فرزندان مقیم مراکز اقامتی، خانه‌های کودکان و نوجوانان، خانواده دارای معلول، حق پرستاری افراد ضایعه نخاعی و افراد نیازمند توانبخشی را در برگرفته و سال گذشته دریافتی آنها 40 درصد افزایش یافت.
وی در مورد جمعیت شهری و روستائی تحت پوشش اعلام کرد: 34 درصد جمعیت تحت پوشش ما روستائی و 66 درصد هم شهری هستند.
رسولی افزود: 43 هزار و 923 نفر معلول ذهنی، حرکتی، گفتاری، نابینا، ناشنوا و روانی مزمن از حمایت‌های بهزیستی استفاده کردند که 25 هزار و 471 نفر مستمری بگیر، 78 نفر پشت نوبت و 6 هزار و 965 نفر هم غیر مستمری بگیر بودند که 19 هزار و 712 نفر مرد و 12 هزار و 802 نفر هم زن بود.
وی در خصوص وضعیت نگهداری از سالمندان تصریح کرد: 4 مرکز شبانه‌روزی از سالمندان داریم که در حال حاضر 184 نفر، 1 مرکز شبانه‌روزی خانه حمایتی سالمندان با 47 نفر، 1 مرکز روزانه سالمندان با 50 نفر و 2 بنیاد فرزانگان با عضویت 7 هزار و 16 نفر برای خدمات رسانی به این قشر ایجاد شده است.
این مقام مسئول نگهداری از معلولین را یکی از وظایف ذاتی این سازمان دانست و اظهار کرد: 7 مرکز شبانه‌روزی معلولین ذهنی با 265 نفر، 1 مرکز شبانه‌روزی جسمی و حرکتی با 17 نفر، 7 مرکز شبانه‌روزی بیماران روانی مزمن با 23 نفر مسئولیت خدمات رسانی به این افراد را بر عهده دارند که میزان یارانه پرداختی به این مراکز در سال گذشته 40 درصد افزایش یافت.
رسولی خاطر نشان کرد: 430 معلول ورزشکار با نوع معلولیت بینایی، شنوائی، جسمی حرکتی، ذهنی، گفتاری و روانی در رشته‌های گلبال، شطرنج، فوتبال، شنا و فوتسال تحت پوشش هستند.
وی با اشاره به طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه شهری و روستائی گفت: 11 هزار و 953 فرد معلول در استان شناسایی شده که خدمات متنوعی از بهزیستی می‌گیرند که کارنامه سال گذشته عبارت بود از 515 فقره حمایت اشتغال، حمایت از 15 صندوق خرد محلی حامی مشاغل خانگی زنان، علاوه بر این 4 هزار و 350 معلول از خدمات مراکز توانبخشی استفاده می-کنند که سال گذشته 182 نفر از این افراد با استفاده از این حمایت‌ها مشغول به کار شدند.
وی در مورد عملکرد مراکز روزانه خدمات دهی به معلولان گفت: 4 مرکز روانه معلولان ذهنی با 169 نفر، 1 مرکز سالمندان با 50 نفر، 2 مرکز روانی با 95 نفر، 1 مرکز جسمی حرکتی با 89 نفر، 4 مرکز ناشنوائی با 195 نفر، 2 مرکز اوتیسم با 71 نفر، 6 مرکز چند معلولیتی با 282 نفر و 1مرکز اختلالات دهان و بلع تغذیه با 100 نفر خدمات گیرنده در سطح استان فعال هستند.
مدیرکل بهزیستی کردستان حمایت از استعداد هنری افراد تحت پوشش را رسالت اصلی نامید و افزود: 10 پایگاه هنری در مناطق روستائی امر آموزش افراد در رشته‌های مختلف را بر عهده دارند که 600 نفر از معلولان از خدمات آموزشی آن بهره مند هستند و سال گذشته 3 نمایشگاه هنری برای معرفی استعداد و محصولات این افراد برگزار شد.
رسولی با تاکید بر ضرورت مناسب سازی معابر، ادارات و اماکن تفریحی گفت: بسیاری از معابر، خیابان‌ها و اماکن تفریحی ما امکان تردد معلولان را ندارند و موجب بروز مشکلات برای این قشر شده، بنابراین باید نظام شهرسازی و مدیریت شهری ما طرح مناسب سازی معابر را اجرا کند تا معلولان هم مانند سایر اقشار از خدمات رفاهی و تفریحی استفاده کرده و امنیت جانی و روانی آنها تامین گردد، سال گذشته 710 مورد بازدید از ادارات و 72 مورد بازدید از اماکن تازه ساخت، معابر و پارک‌های استان داشتیم تا موارد رعایت نشده را شناسایی و پیگیری کنیم.
وی در مورد اختصاص اعتبارات حوزه توانبخشی در سال گذشته اعلام کرد: سال گذشته 4 هزار و 383 میلیارد و 479 میلیون و 699 هزار ریال به این بخش اختصاص یافت تا در زمینه 32 ردیف حمایتی از قبیل یارانه نگهداری و توانبخشی معلولین در مراکز غیر دولتی شبانه روزی، یارانه آموزش و توانبخشی معلولین در مراکز غیر دولتی روزانه، حق پرستاری افراد ضایعه نخاعی، حق پرستاری و مدد کاری افراد دارای معلولیت در خانواده، مستمری توانبخشی، وسایل کمک توانبخشی و تجهیزات، اندام مصنوعی، توانبخشی مبتنی بر جامعه روستائی و شهری، کمک به کودکان برای کاشت حلزون، مناسب سازی خودرو و محل زندگی افراد معلول و کمک‌های موردی هزینه گردد که 75 هزار و 857 نفر از این خدمات استفاده کردند بر این اساس در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن 70 درصد افزایش یافت.
این مقام مسئول در خصوص عملکرد این نهاد در زمینه اورژانس اجتماعی تصریح کرد: سال 1402 از طریق مداخله در بحران، خدمات سیار و اورژانس 123 در حدود 15 هزار و 882 نفر پذیرش شدند که نسبت به سال قبل از آن 19/5 درصد افزایش داشت، بیشترین حوزه‌های خدماتی ما عبارت بود از افراد نیازمند به منابع اجتماعی درون و برون سازمانی، اختلافات خانوادگی حاد، کودک آزاری، همسرآزاری، افکار اقدام به خودکشی، والد آزاری، فرار از منزل، اقدام به خودکشی، زنان و دختران آسیب دیده اجتماع، زوجین متقاضی طلاق، سالمند آزاری و خشونت برادر و خواهر که در مقایسه با مدت مشابه سال 1401 رشد 100 درصد نشان می‌دهد.