شخصیتی که نابینایان مدیون او هستند

«لویی بریل» متولد چهارم ژانویه 1809 و درگذشته شش ژانویه 1852، مربی و معلم اهل فرانسه و مخترع خط بریل بود. او در دهکده کوچکی به نام کوپوری در نزدیکی پاریس به دنیا آمد. او چهارمین فرزند از یک سراج فقیر بود. لویی در سه سالگی همین که خود را تنها می‌یافت به سراغ ابزار سراجی پدرش می‌رفت و به بریدن چرم می‌پرداخت؛ ولی یک روز هنگام بریدن چرم، ناگهان تراشه‌ای از چرم به چشمش فرو رفت و صورتش را غرق خون کرد. دارویی که در آن زمان توسط پیرزنان دهکده تجویز شد، موثر واقع نشد و بیماری ملتحمه چشم به التهاب چرکین مبدل شد و چیزی نگذشت که هر دو چشمش را از دست داد و کودک نابینا شد. از این پس کودک سه ساله در دنیای اصوات می زیست.

چیزی نگذشت که آموزگار و کشیش دهکده تحت تاثیر استعداد و نبوغ ذاتی زودهنگام لویی قرار گرفتند و بورسیه‌ای از موسسه جوانان نابینا برای لویی گرفتند. در این موسسه لویی با ولع به یادگیری دروس می‌پرداخت. این موسسه از سردترین، مرطوب‌ترین و  ناسالم‌ترین اماکن پاریس بود. در این موسسه انظباطی شدید حکم‌فرما بود و انظباط از طریق تنبیهات شدید اعمال می‌شد و چون محبوس ساختن نابینایان در سیاه چال‌ها برای آنکه آنها به هر حال در تاریکی به سر می‌برند، تنبیهی شدید محسوب نمی‌شد، لذا متمردین را از صرف غذاهای معمولی محروم می‌کردند و تا مدتی به آنها نان خشک و آب می‌دادند. گاهی نیز خطاکاران حق خروج از موسسه را نداشتند و در گردش هفتگی که در روزهای پنجشنبه برگزار می‌شد، شاگردان این موسسه را با طناب می‌بستند و تحت مراقبت شدید قرار می‌دادند. این وضع نامطلوب و رطوبت و نمور بودن ساختمان این موسسه کم‌کم زمینه ابتلای لویی را به بیماری فراهم کرد.

این موسسه، خطی را که توسط یک نظامی فرانسوی به نام «والنتن هائوی» اختراع شده بود، مورد استفاده قرار می‌داد. حروف این خط از طریق لمس به دشواری تشخیص داده می‌شد و جای زیادی را اشغال می‌کرد؛ ولی این خط روشی را برای خواندن از طریق لمس کردن باز کرده بود. لویی این خط را مورد انتقاد قرار داد و از همان موقع به فکر اصلاح آن افتاد و توانست در 15 سالگی سیستم الفبایی شش نقطه‌ای خود موسوم به خط بریل را طراحی کند. این روش ابداعی بریل، مدیر موسسه را تحت تاثیر قرار داد و دستور داد که از روش لویی به طور غیر رسمی در آموزشگاه، استفاده شود. لویی ۶۳ علامت اختراع کرده بود که علاوه بر حروف الفبا، شامل علائم نقطه‌گذاری و ریاضی نیز می‌شد. این ۶۳ علامت با تغییر تعداد و محل نقطه‌ها و خطوط به دست می‌آمد و این روش تکامل یافته، افق روشن تری‌را در مقابل نابینایان گشود، زیرا آنها می‌توانستند به کمک آن مکاتبه و یادداشت‌برداری کنند.

استعداد لویی به حدی مورد توجه اولیای موسسه قرار گرفت که او را در بیست سالگی به سمت معلم موسسه برگزیدند. بریل علیرغم خستگی که بیش از بیش در خود احساس می‌کرد، به شغل معلمی که بر عهده گرفته بود عشق می‌ورزید؛ ولی یک روز به خونریزی ریوی دچار شد و تردیدی برایش باقی نماند که به بیماری سل مبتلا شده است. در این زمان بریل به تحقیقات جدیدی دست یافت و به اختراع ماشین «رافیگراف» نایل شد؛ ماشینی که از طریق آن، نابینایان می توانستند نوشته‌های نابینایان دیگر را بخوانند. تا آن زمان خط ابداعی والنتن هائوی به عنوان خط رسمی نابینایان در موسسه به کار می‌رفت؛ ولی تشخیص حروف این خط از طریق لمس کردن دشوار بود. بالاخره در نتیجه مباحثات و مذاکرات مفصل، روشی بریل جایگزین آن گردید و به عنوان خط رسمی نابینایان در موسسه مورد استقبال قرار گرفت‌.

متاسفانه کوچه‌ای که موسسه نابینایان در آن واقع شده بود، از ناپاکیزه‌ترین و ناسالم‌ترین محلات پایتخت بود تا اینکه عمارتی جدید برای نابینایان در همان کوچه ساخته شد که تا به امروز هم به همین منظور از آن استفاده می‌شود و متاسفانه محل جدید موسسه نتوانست از پیشرفت بیماری ریه لویی جلوگیری کند‌. از سال ۱۸۳۵ بیماری سل او گاهی تخفیف و گاهی شدت می‌یافت و سرانجام بریل چشم از جهان فرو بست.

او بی سرو صدا همانگونه که زیسته بود، دنیا را ترک گفت. هیچکدام از خبرنگاران در مورد مرگ او مطلبی ننوشتند. درگذشت نابینایی بیچاره برای هیچ کس قابل توجه نبود. هر چند بریل که زندگیش نمونه‌ای از علاقه بی‌شائبه به پژوهش‌های علمی و خدمت به بشریت به حساب می‌آید، در زمان حیاتش آنطور که شایسته مقامش بود، مورد توجه معاصرانش واقع نشد.

در سال ۱۹۵۲ پیکر بی جان لویی بریل که قبل از آن در زادگاهش به خاک سپرده شده بود، به مقبره پانتئون پاریس، آرامگاه مشاهیر فرانسه، انتقال داده شد. تنها دست‌های بریل بنا به در خواست همشهریانش در گورستان زادگاهش به خاک سپرده شد. در مراسم انتقال پیکر بریل، یک صف طولانی مرکب از افرادی که با چشمانی بی نور و با کمک عصاهای سفید رنگ و با قدم‌های نامطمئن حرکت می‌کردند، شرکت کرده بودند. این نابینایان به خوبی واقف بودند که تا چه اندازه به خاطر خطی که بریل ابداع کرده بود، مدیون او هستند.