گلایه سقزی‌ها از بو و طعم بد آب

آب آشامیدنی سالم آبی است که زلال و بیرنگ و بی بو و عاری از هرگونه آلودگی میکروبی، مواد معدنی و آلی مضر و مواد سمی برای سلامت انسان باشد.

تعریف آب آشیامیدنی سالم برای آب شرب شهروندان سقزی مصداق ندارد. تغییر کیفیت آب آشامیدنی در سقز، سبب گلایه شهروندان شده و نگرانی مردم این شهر را در پی داشته است.  این در حالی است که مسئولان متولی میگویند؛ مشکل از کم شدن آب سد چراغ ویس بوده است.

اما در طول سه هفته اخیر تغییر رنگ و بوی آب شرب سقز باعث نارضایتی بیشتر شهروندان شده است و از طعم و بوی نامطبوع آن به شدت گله‌مند هستند؛ این بوی نامطبوع و طعم نامناسب آب شهری داد خیلی‌ها را بلند کرده و شهروندان سقزی به دلیل طعم و بوی آب شرب شهری مجبور به خرید آب معدنی و یا چشمه‌های اطراف حاشیه شهر سقز روی آوردند و بسیاری از چشمه‌ها در طول شبانه روز مملو از جمعیت است.

ساکنان محله‌های سقز معتقدند که مدتی است آب شرب قابل مصرف نیست و مصرف آن ممکن نیست.

کیانی یکی از شهروندان ساکن محل قەوخ سقز کیفیت پایین آب را غیرقابل تحمل عنوان کرد و گفت: مزه و بوی آب تغییر پیداکرده و ما را مجبور به استفاده از آب چشمههای اطراف حاشیه سقز کرده است.

 وی می‌گوید، کدر بودن و طعم بد آب حتی با جوشاندن آب هم بر طرف نمی شود.

علی‌نژاد دیگر شهروند سقزی نیز در گفت‌وگو ییبا هاولاتی از پایین آمدن کیفیت آب انتقاد کرد و گفت؛ از هفته گذشته، آب شهر بیکیفیت شده است ونمی توان برای آشامیدن و یا پختوپز از آن استفاده کرد.

این شهروند اضافه گفت: آب شیر را که باز میکنی، بسیار بد بو و طعم و رنگ نامناسبی دارد و رنگ آن مانند قهوه است و وقتی لیوان را پر از آب می کنم نمی توانم حتی جرعهای از آن را استفاده کرد.

اما برخی از مدیران رها کردن و تجمع فضولات حیوانی در مسیر آبراهه‌ها و شستشوی این فضولات توسط آب باران را باعث انتقال این فضولات و شیرابه آن به داخل سد چراغ ویس و در نتیجه پایین آمدن کیفیت آب می‌دانند و بعضی‌ها هم کاهش بارندگی و رهاسازی نامتعارف آب از سدها، رشد جلبک و پایین آمدن سطح آب ذخیره شده در پشت سدها رو عامل کدر و بد طعم بودن آب سقز می‌دانند.

چرا؟ آب شرب شهروندان سقزی به رغم دارا بودن ۲ سد چراغ ویس و سد شهید کاظمی بوده است که چراغ ویس در بالا دست سقز و شهید کاظمی هم در پایین دست این شهر قرار گرفته است که علاوه بر تامین آب بخش کشاورزی، آب مصرفی شهروندان را هم براحتی تامین می کند و شاید مردم به این بیاندیشند که چرا سقز دارای ۲ سد بالا دست و پایین دست و ۲ تصفیه خانه بوده ولی هنوز در تامین آب شهری دچار مشکل شده است؛ این سئوالی بود که آن را با “کیوان عبدخدا” رئیس شورای بخش مرکزی سقز در میان گذاشتیم.

سد چراغ‌ویس و مشکلات پیش رو

کیوان عبد خدا رئیس بخش مرکزی سقز اظهار داشت: قبل از هر چیز در مورد مباحث مطرح شده راجع به سد چراغ ویس و آب آشامیدنی شهر سقز لازم است مواردی مطرح شود. در گام اول بایستی در زمان مطالعات اولیه سد چراغویس پیشبینی ورود فاضلاب انسانی و فضولات دامی از روستاهای بالادست به داخل دریاچه سد میشد و برنامه ریزی مناسب جهت جلوگیری از این موضوع انجام میگردید.

عبد خدا بیان کرد: دوماً این ذهنیت که موضوع ورود فضولات به سد چراغویس و آلودگی احتمالی آب این سد مقصر را مردم روستاهای بالادست سد بدانیم به دور از انصاف و غیر منطقی است. مردمان این منطقه به درازای تاریخ اکثریت دامدار بوده و هم اکنون نیز مشغول دامداری هستند و به نوعی تولید کننده محسوب می شوند و اگر بر سر این موضوعات به آنان فشار بیاوریم تبعاتی همچون مهاجرت به شهرها و حاشیه نشینی و شغلهای کاذب و... را در پی خواهد داشت در حالی که وظیفه همگان است از تولید کننده حمایت کنند .

وی همچنین گفت: چندین راهکار جهت جلوگیری از ورود فضولات به رودخانه ها و نهایتاً سد چراغویس وجود دارد که در زیر به آن اشاره خواهیم کرد:

۱- اولین راهکار همکاری اهالی روستاهای بالادست سد چراغویس است تا فضولات دامی را بدور از رودخانه ها تخلیه و دپو کنند که البته از حق نگذریم مردم منطقه با درک بالا از اهمیت موضوع همکاری مناسبی را داشتهاند. ولی بافت طبیعی و موقعیت جغرافیایی روستاهای منطقه به شیوهای است که شیب آنان زیاد و مشکل کمبود جایگاه جهت نگهداری فضولات حیوانی وجود دارد و ناچارا این فضولات در حاشیه رودخانه ها تخلیه میشود و با شروع بارندگی ها وارد رودخانه و نهایتاً سد چراغ ویس می‌شود.

۲- تعیین و احداث جایگاه موقت دپوی فضولات دامی داخل روستا بدور از رودخانه‌ها و آبراهه ها و البته در مکانهایی که از نظر بهداشتی برای ساکنین خود روستا هم ایجاد مشکل نکند. برای این کار لازم است بودجه مناسب از طرف نهادهای مربوطه در اختیار دهیاریهای روستاهای حاشیه سد چراغویس  قرار گیرد. لازم به ذکر است امسال مبلغ ۳۶۰ میلیون تومان از طرف فرمانداری برای احداث جایگاه فضولات دامی به سه روستای کیله شین، قبغلوجه و پیرعمران اختصاص داده شده است که البته این بودجه هرچند بسیار ناچیز است ولی بایستی به دیگر روستاها نیز جهت دستیابی به یک نتیجه محسوس تخصیص یابد.

۳- همکاری و مساعدت لازم مسئولین با شرکت روژیار گروپ که در زمینه تولید ورمی کمپوست در منطقه مشغول فعالیت هستند. اعضای این شرکت مدعی هستند در صورت تهیه یک دستگاه بیل مکانیکی و یک کمپرسی بیش از ۸۰ درصد فضولات دامی روستاهای منطقه را جمع آوری می کنند و از ورود آن به سد چراغویس جلوگیری میکنند که در صورت تحقق این امر کمک بسیار مهمی در مدیریت موضوع جلوگیری از آلودگی سد چراغویس خواهد بود.

۴- تکمیل سد چراغ ویس و آبگیری کامل این سد یکی دیگر از موضوعات مهم است که در حل مشکل آب سقز پیش روی است که البته خود دو مشکل عمده پیش روی دارد . یکی جانمایی روستای میرده و دومی تکمیل جاده جایگزین شش روستای مسیر است که به واسطه آبگیری کامل سد جاده آنان زیر آب خواهد رفت.

رئیس شورای بخش مرکزی سقز گفت: عوامل دیگری همچون نبود کشاورزی مناسب در منطقه و خود مصرفی این فضولات جهت استفاده به عنوان کود در کشاورزی، وضعیت نامناسب راههای روستایی منطقه جهت حمل پسماندهای دامی و استفاده کشاورزان دیگر مناطق شهرستان سقز، عدم آشنایی مردم و دهیاران منطقه به تولید ورمی کمپوست و تبدیل فضولات حیوانی به کود کمپوست از دیگر مشکلات موجود است.

وی ادامه داد: لازم به ذکر است حدود یکسال است کارگروهی تحت عنوان « کارگروه حفاظت از آب شهرستان سقز» متشکل از نمایندگان ادارات فرمانداری، بخشداری، آبفا، جهادکشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، آب منطقهای، مرکز بهداشت و... تشکیل و چندین بار به روستاهای دهستان میرده سرکشی و با همکاری شورا و دهیاران و بهورزان منطقه عوامل مختلف جلوگیری از آلودگی سد چراغ ویس را بررسی کرده است.

عبد خدا بیان کرد: در مورد بحث ورود فاضلاب انسانی روستاهای بالادست به سد چراغویس هم لازم است با ایجاد سپتیک و دیگر روشهای جایگزین که بایستی توسط کارشناسان آبفا و دیگر نهادهای مربوطه طرح ریزی شود اقدام گردد که آن هم نیازمند صرف هزینههای خاص خود است.

رئیس شورای بخش مرکزی سقز در پایان گفت: در نهایت هر چه باشد یک همت جمعی هم از جانب مسئولین و هم از جانب مردم منطقه لازم است تا تنها منبع آبی سقز یعنی سد چراغویس که مدیریت کامل آن در دست شهرستان سقز است از وضعیت نامطلوب نجات یابد تا هم مایه رونق کشاورزی روستاهای پایین دست و بالا دست خود باشد، هم تامین کننده آب آشامیدنی سالم برای شهر سقز باشد و هم جهت بحث گردشگری حرفی برای گفتن داشته باشد.

آب شرب از لحاظ میکروبی و شیمیایی مشکلی نداشته است

خسروپور رئیس شبکه بهداشت و درمان سقز نیز در این ارتباط به هاولاتی اظهار داشت: پایش مکرر آب انجام شده و طی پیگیری‌های انجام شده جهت بهبود طعم و رنگ آب شرب سقز اداره آب و فاضلاب درحال انجام اقداماتی همچون باز کردن دریچه ی دوم سد هستند و با بازکردن این دریچه کیفیت آب شرب سقز بهبود خواهد یافت اما در طول سه هفته ی گذشته آب شرب از لحاظ میکروبی و شیمیایی مشکلی نداشته است و شهروندان نگران نباشند.

احمد حیدری رئیس اداره آبفای سقز هم در این ارتباط اظهار داشت: آب خام سقز از سد شهید کاظمی و سد چراغ ویس به ترتیب از اداره منابع آب بوکان و اداره منابع آب سقز ماهیانه خریداری می‌شود و بیشتر از سد چراغ ویس تامین می‌گردد.

حیدری بیان کرد: علت بو و رنگ در آب در این دو ماه گرم سال بخاطر این است که آبگیری سد چراغ ویس کامل نیست و فضولات دامی روستاهای بالا دست به این سد زیاد است و رشد فزاینده جلبک را داریم که باعث بو و رنگ می‌شود.

وی همچنین گفت: این امر سبب مصرف بیشتر مواد تزریقی و هزینه بیشتر در آب تولیدی و بالا رفتن هزینه در تصفیه‌خانه‌ها می‌گردد.

رئیس آبفا سقز گفت: راه حل این موضوع حفاظت از منابع آبی توسط دستگاه متولی و جلوگیری از ورود فضولات دامی به حوضه آبریز سد و آبگیری کامل آن می‌باشد .

وی بیان کرد: با توجه به خشکسالی سال‌های اخیر و همچنین ادامه آن درسالهای آتی میطلبد در فصل گرم سال مصرف رعایت گردد و با تکمیل خط انتقال در حال اجرا این مشکلات و تا حد زیادی مرتفع میگردد.

حیدری گفت: اکثر شهرهای ایران با تنش بی آبی و کم آبی روبرو هستند حتی شهرهای اطراف خودمان، اما سقز تا کنون قطعی یا کمبود آب نداشته ایم ، و آب بطور دایم کنترل، نمونه گیری می‌شود و کاملا سالم و قابل شرب است

حالا تکلیف مردم در این میان چیست؟ آب نخورند؟! با طعم و بوی بد آب شرب سقز تا تغییر فصل کنار بیایند؟! در این شرایط نامساعد تورمی بخشی از درآمد خانوار را صرف خرید آب بستهبندی کنند؟!  و یا مردم با دبه‌هایی در دست به کانی‌های طبیعی اطراف حاشیه شهر روی بیاورند؟

لذا شهروندان سقز برای چندمین بار از مسئولان خواستار اقدامات اساسی برای بهبود آب شرب سقز هستند.

 گزارش از عادل معروف زاده- روزنامه‌نگار