فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی باید در بین اقشار مختلف مردم نهادینه شود و مردم و مسئولان همگی خود را در برابر تجاوز به حریم طبیعت مسئول بدانند و در این زمینه با استفاده از قوانین و مقررات موجود از تخریب طبیعت جلوگیری کنند.
روژان پرس: یکی از عوامل آلودگی و تخریب محیط زیست، قطع بی‌رویه درختان و از بین رفتن مراتع است که نتیجه آن تخریب منابع طبیعی، شیوع انواع آفت‌ها و از بین رفتن سرمایه‌های انسانی می‌شود و پیامدهای جبران ناپذیری را به جای می‌گذارد.
مدتی است که درختان حوالی روستاهای یاپشخان و دره پنبه‌دان در شهرستان سقز توسط افراد سودجو قطع شده است و تنه‌های آنها نیز به صورت قاچاق حمل شده است که این موضوع باعث گلایه اهالی این روستاها شده است.
یکی از شهروندان گفت: فرض کنید در یک روز تعطیل با اعضای خانواده برای تفریح و گردش از کار‌های روزانه و دوری از آلودگی هوای به بیرون از شهر سفر کنید و در آنجا با خشک شدن و قطع درختان و کمبود فضای سبز مناسب مواجه شوید! آیا میتوان با ادامه این روند از روز خوبی را برای گردش گذراند؟
وی همچنین گفت: محیط زیست و وجود درختان یکی از مهمترین عناصر برای حفظ خاک بر روی پوسته زمین است و ایجاد فضای سبز یکی از مهمترین فاکتورها برای زنده نگه داشتن زمین است اما در برخی از موارد متاسفانه شاهد قطع درختانی هستیم که امروزه یکی از ضروریات برای ادامه حیات است.
آنچه در توان داریم در راستای آگاه سازی مردم از اثرات مخرب قطع درختان انجام خواهیم داد
محمد مردانی مدیرعامل انجمن “ژینگه پارێزانی نیشتمانی ساحێب” در مورد قطع درختان و اقداماتی که انجام داده‌اند اظهار داشت: ما هر آنچه در توان داریم در راستای آگاه‌سازی مردم از اثرات مخرب و ویرانگر قطع درختان انجام دادیم و خواهیم داد چرا که خود مردم منطقه اولین قربانیان بحران حاصل خواهند بود، اما به این دلیل که مطالبات ما منافع عده‌ای خواص از مردم را هدف قرار می‌دهد به خصوص در روستاها کار ما سخت تر بوده و چون این مهم نه در آینده بلکه همین حالا نیز به فاجعه‌ای تبدیل شده، نیازمند حضور قدرتی اجرایی برای پیشگیری است چرا که فعالیتهای ما زمان و برنامه‌های بلند مدت می‌طلبد.وی همچنین گفت: اداره منابع طبیعی سقز نیز متاسفانه به گفته خودشان به دلیل کمبود نیرو و وسیع بودن جغرافیای کاریشان تا حد بسیار کمی توان مقابله را داشته‌اند.
هر کس هر باوری دارد بداند دنیای بدون درخت یعنی بیابان ؛ کسی در بیابان خانه نمیسازد ، سرود نمی سراید، پرچم علم نمکیند و عشق نمی ورزد.
محمد مردانی بیان کرد: این درختان علاوه بر ا ینکه در چرخه بارندگی عاملیت بسیار مهمی داشته،از سیل و فرسایش خاک جلوگیری نموده،در تصفیه هوا و تولید اکسیژن تازه نقش به سزایی دارند و در برابر گرم شدن زمین که شدتش امروزه بیشتر به دلیل گازهای گلخانه ای حاصل از فعالیتهای بی تدبیرانه نسل انسان است همچون سپری دفاعی عمل می نمایند آیا اینها و چه بسیار فواید دیگر این درختان را میتوان با پول و منافع عده ای محدود در کف ترازوی عدالت گذاشت ،آیا بی تفاوتی در برابر تخریب و ویرانی سرزمین مادری را به جز خیانت چه میتوان نامید، تنها چند لحضه این سرزمین را بدون درخت تصور کنید و بعد...؟
وی گفت: امیدوارم که مردم به این باور برسند که ما آخرین نسلی نخواهیم بود که به منابع این کره خاکی نیازمندیم، سرزمین و فرزندانمان را فدای بی مسئولیتی خود نکنیم همه در حرف عاشق سرزمینشان هستند این سرزمین عشق سهل و ارزان نمی‌خواهد فداکاری و از خودگذشتگی می‌خواهد.
قطع هر درخت قدمی برای نابودی آینده است
حسین معروفی رئیس شورای اسلامی بخش زیویه در گفتگو با خبرنگار ما در مورد قطع شبانه درختان روستاهای سقز و حمل آنها اظهار داشت: يكي از عوامل آلودگي و تخريب محيط زيست، قطع بي رويه درختان و تخريب جنگل ها و مرتع هاست كه نتيجه آن در بيشتر نقاط دنيا به صورت نابودي ذخاير توارثي زمين، اعم از درختان و گياهان يا جانوران و در پي آن، فوران خشم طبيعت به شكل سيل‌هاي ويرانگر، حمله شن‌هاي روان و توسعه بيابان‌ها، خشك‌سالي‌هاي وحشتناك، شيوع انواع آفت‌ها همچون سنّ و ملخ و موش، بيماري‌هاي مضرّ، سرمايه‌هاي انساني جامعه را تهديد مي‌كند.
وی بیان کرد: نابودي جنگلها و پوشش گياهي در مناطق خشك كه حيات تمامي موجودات از جمله انسان، با بهره‌هاي مستقيم و غيرمستقيم آن ارتباط تنگاتنگ دارد، نابخشودني است و پيامدهاي ناگوار جبران ناپذيري، مانند ويراني كانون‌هاي زيست انساني و نيز كوچ امواج انساني بر جاي مي‌گذارد.
اين امر سبب شده است مردم برخي مناطق، ديگر قادر به تأمين غذاي خود نباشند و در نتيجه، به پناهندگان زيست محيطي تبديل شوند و به سوي نزديك ترين شهر يا مركزهاي كمك رساني هجوم برند.
حسین معروفی افزود: با روند فعلی قطع درختان در بخش زیویه در سال‌های آینده شاهد بروز سیل‌های ویرانگر همچون سیل اخیر دره اسمعیله خواهیم بود؛ علاوه بر اینکه محیط زیست را در معرض خطر نابودی قرار می‌دهیم، موجب از بین رفتن منابع در اختیار آینده فرزندانمان می‌شویم.
معروفی افزود: چەم دره پنبه‌دان به سوی میرسعید (جنب غار باستانی کرفتو) چندی پیش توسط افرادی سود جو به صورت ناجوانمردانه‌ای قطع شده است و متأسفانه از محل دور شده‌اند و هیچ نهاد نظارتی هم از آن باخبر نشده است.
خداوند متعال در قرآن كريم مي فرمايد:
وَ هُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَ غَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَ آتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَ لاَتُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَيُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ. (انعام: ۱۴۱)
اوست خدايی كه درختان و باغ‌های خودرو و ناخودروييده و خرما و زراعت را كه خوردني‌های آنها گوناگون است و زيتون و انار، شبيه به هم و غير شبيه به هم را بيافريد؛ پس؛ از ميوه‌های آنها هنگامي كه ميوه دهند، بخوريد و حق آن را هنگام چيدن و درو كردنش بدهيد و اسراف نكنيد؛ چون خدا اسراف‌كاران را دوست ندارد. از خدای متعال می‌خواهم کسانیکه باعث قطع این درختان می‌شود را به سزای اعمال ننگینشان برساند.
در اینجا بنده به عنوان مسئول شورای اسلامی بخش زیویه از نهادهای نظارتی می‌خواهم هر چه سریعتر فکری به حال این معظل بکنند چون قطعا در چند سال آینده هیچ درختی در منطقه باقی نخواهد ماند.
رئیس شورای بخش زیویه ادامه داد: قانون مجازات اسلامی در ماده ۶۸۶ در مورد مجازات قطع درختان چنین بیان می‌دارد: هر کس درختان موضوع ماده ۱ قانون گسترش فضای سبز را عالماً عامداً و برخلاف قانون مذکور قطع یا موجبات از بین رفتن آنها را فراهم آورد، علاوه بر جبران خسارت وارده حسب مورد به حبس تعزیری از شش ماه تا سه سال و یا جزای نقدی از سه میلیون تا 18 میلیون ریال محکوم خواهد شد.
وی گفت: با توجه به اینکه این مجازات بازدارنده نیست لذا شایسته است نهاد قانون‌گذاری تمهیدات جدی‌تر و مجازات‌های شدیدتری برای قاتلان درختان وضع و اعمال کند.
تهدیدهای وارد شده بر زیست بوم کشور را میتوان در عنوان‌های زیر دسته‌بندی کرد:
1) ضعف قوانین و عدم هماهنگی و نظارت کافی در مدیریت
2) تغییر کاربری اراضی و عدم استفاده صحیح از زمین ها
3) احداث جاده ها بدون رعایت ملاحظات زیست محیطی
4) معضلات اقتصادی و اجتماعی
5) چرای بی رویه توسط دامداران
6) تجاوز به حریم جنگل‌های طبیعی
7) عدم توجه به ارزش های زیست محیطی و تنوع زیستی
8) افزایش جمعیت و پیامدهای شهرنشینی و صنعتی شدن بدون برنامه مدون و صحیح
9) تغییر کاربری اراضی جنگلی به کشاورزی که باعث بر هم خوردن تعادل اکوسیستم و کاهش و تهدید گونه های گیاهی و جانوری می‌شود
10) تغییر کاربری اراضی جنگلی به مناطق مسکونی و صنعتی
نگاهی به تخریب محیط زیست و افزایش قطع درختان شهرستان سقز
«کیوان عبدخدا» رئیس شورای بخش مرکزی در همین رابطه اظهار داشت: بر کسی پوشیده نیست طبیعت کردستان و مناظر دل‌انگیز و مناطق جنگلی و نیمه‌جنگی این استان از دهها و بلکه صدها سال پیش جاذبه‌ای برای مسافران و میهمانان از دیگر مناطق بوده و این طبیعت همچنین غذای روح و روان خود اهالی منطقه بوده است.
وی افزود: متاسفانه در سالیان اخیر بسیاری از سودجویان بدون در نظر گرفتن عوامل زیست‌محیطی به جان درختان اکثر مناطق کردستان افتاده‌اند و کمر به نابودی آن بسته‌اند. درختان شهرستان سقز نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بلکه نسبت به دیگر مناطق بیشتر هم بوده است.
عبدخدا گفت: قطع درختان رودخانه کانی‌جشنی، قطع درختان چم دره پنبه‌دان، قطع درختان چم قره‌چر، قطع درختان کمیاب نارون روستای علی‌آباد، قلع و قمع درختان در روستای غلامعلی و مسیر رودخانه تورجان، قطع درختان چم تموغه تا آیچی، قطع شبانه درختان چم خورخوره، قطع درختان رودخانه قشلاق سرشیو سقز، توقیف چند کامیون حامل چوب در سقز و دهها مورد دیده شده و نشده دیگر که سالیان اخیر خبر ناخوشایند آن در رسانه‌های اجتماعی به گوش مردم رسیده است این تلنگر را به همه ما وارد کرده که هر چه زودتر باید چاره‌ای اندیشید.
کیوان عبدخدا رئیس شورای بخش مرکزی اضافه کرد: با وجود تاسیس چند انجمن با رویکرد حفاظت از محیط زیست در سطح شهرستان از جمله “ئەنجومەنی ژینگه پارێزانی ژیانی سەوزی سەقز” و “ئەنجومەنی ژینگە‌پارێزانی نیشتمانی ساحێب” و چند نهاد مدنی دیگر و همچنین یگان‌های حفاظت از محیط زیست اداره منابع طبیعی و اداره محیط زیست و نقش موثر و مفید تمامی این نهادها در اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به مردم در مورد این منابع ارزشمند زیست محیطی و اهمیت آنان در محیط زندگی انسان‌ها و نیز تا حدودی برخورد با سودجویان ولیکن باید به این حقیقت اذعان کرد که بازهم سودجویان بر موضع خود مبنی بر قطع درختان و تخریب محیط زیست جهت کسب درآمد خود هستند.
وی همچنین گفت: عواملی که باعث این رخداد ناپسند شده است عبارتند از سودده بودن فروش درختان، وجود بیکاری مفرط در منطقه و کمبود فضای کار، طرح موسوم به تنفس یا استراحت دادن به جنگل‌های شمال کشور، بی‌تفاوتی مردم به قطع درختان، نظارت نه چندان دقیق و قاطع بر قطع درختان از سوی ادارات مرتبط دولتی و کم آبی را میتوان نام برد؛ اما تمام این موارد نمی‌تواند بهانه‌ای برای تخریب محیط زیست و در رأس ان قطع درختان اعم از درختان خودرو و غیر آن باشد و راهکارهای مقابله با آن هم را میتوان در دو مورد خلاصه کرد گفت:
۱- آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی بین مردم در حفاظت از منابع طبیعی به عنوان یک منبع ملی و ضروری برای آیندگان
۲- نظارت و حفاظت دقیق توسط یگان‌های دولتی و نظارتی و برخورد جدی با متخلفان از قانون
وی در پایان افزود: تخریب محیط زیست شهرستان سقز تنها شامل قطع درختان نمی‌شود و عواملی همچون رشد بی‌رویه معادن در شهرستان و تخریب منابع طبیعی، شکار پرندگان و دیگر حیوانات بومی و نادر از سوی شکارچیان از جمله کبک و بز کوهی بومی منطقه و نابودی این جانداران توسط معادن از جمله میش مرغ و سمندر خال زرد، برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی و خوراکی در فصول بهار و تابستان، فروش جانوران تزئینی موجود در محیط زیست منطقه، ایجاد سدها، تخریب منابع طبیعی و کوهستانی بکر به بهانه ایجاد راه‌های دسترسی به معادن و مزارع و غیره، آتش‌سوزی‌های عمدی و غیر عمدی مراتع و مزارع، ورود پسماندها، فضولات و فاضلاب انسانی و دامی به رودخانه‌ها و طبیعت و... همگی از عوامل موثر در تخریب محیط زیست هستند.
کشف و توقیف محل دپوی چوب غیر مجاز سقز
عثمان صالح‌زاده رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سقز نیز با اشاره به اینکه درختان به عنوان موجودات زنده ساکن بر روی کره زمین دارای فواید بی‌شماری هستند اظهار داشت: از جمله میتوان به تولید اکسیژن، جذب گازهای سمی و مضر، جذب گرد و غبار و تصفیه هوا، مبارزه با اثر گلخانه‌ای، ایجاد تعادل در دمای محیط، حفظ انرژی، ذخیره آب، جلوگیری از آلودگی آب، ایجاد سایه، جلوگیری از فرسایش خاک و بروز سیل، جلوگیری از حرکت شن‌های روان و نابودی شهرها و تاسیسات واقع در مناطق کویری، محافظت از انسان‌ها در برابر اشعه مضر ماورا بنفش، تولید غذا برای جانوران، ایجاد مامن و مسکن موجودات، ایجاد چشم‌انداز و منظر، ایفای نقش تفریح و تفرج‌گاه، نقش درمانی در بیماران روحی، بیماران تنفسی، تقویت مواد آلی خاک، کاهش آلودگی صوتی، کاهش خشونت‌های محلی، ارتقای سطح سلامت روحی و جسمی، تولید محصولات اصلی نظیر چوب، میوه و نیز محصولات فرعی با کاربردهای دارویی، غذایی و صنعتی و هزاران مورد دیگر؛ اشاره نمود . از درختان به عنوان ریشه‌های حیات و ریه‌های طبیعت نام می‌برند و بدون آنها حیاتی متصور نمی‌باشد.وی در مورد خطرات قطع درختان بیان کرد: نابودی تنوع زیستی، کاهش شدید بارندگی، افزایش دمای کره زمین و ذوب شدن یخ‌های قطبی، افزایش میزان فرسایش آبی و بادی خاک و درنتیجه بروز سیل و طوفان شن، افزایش گاز های گلخانه‌ای، بروز پدیده گرد و غبار، افزایش بیماری‌های روحی و وستی، تخریب اکوسیستم طبیعی و به هم خوردن تعادل اکولوژی طبیعت و... همگی از خطرات قطع درختان هستند.
صالح‌زاده اضافه کرد: شهرستان سقز با داشتن وسعتی قریب به ۴۳۵۰۰۰ هکتار دومین شهر استان کردستان است و دارای تعداد حدود ۳۱۰ روستا است. شغل اصلی ساکنین روستاهای حوزه شهرستان دامداری، زراعت می‌باشد. شهرستان سقز در منطقه کوهستانی واقع شده و بعضی از نقاط آن صعب‌العبور می‌باشد.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سقز در ارتباط با گزارش خبری مورخه ۱۵ دی ماه با موضوع قطع و سرقت شبانه درختان در رودخانه‌های سقز (حوالی پاپشخان و دره پنبه‌دان) بیان داشت: علیرغم کمبودهای فراوان نیروی انسانی و عدم انطباق با استاندارد برابر سطح وسیع منابع طبیعی، کمبود امکانات و اعتبارات محدودیت‌های تردد شبانه عوامل این اداره و سایر دستگاه‌های ذیربط، از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا این تاریخ این اداره در راستای انجام وظایف قانونی محوله (حفاظت ازعرصه های منابع طبیعی) نسبت به برقراری اکیپ‌های گشت و مراقبت شبانه‌روزی (اکیپ اصلی و اکیپ پشتیبان) با موضوع: اطفای حریق، گشت زنی در راستای ممانعت از تخریب و تصرف عرصه‌های ملی، شناسایی مخربین و متصرفین عرصه‌های منابع ملی، مبارزه با قاچاق چوب (قطع و حمل چوب) با حضور تمامی پرسنل اداره اقدام نموده است که با پشتیبانی مداوم و دستورات مقام محترم قضایی، هماهنگی و همکاری مجدانه نیروهای محترم امنیتی، نظامی و انتظامی، حوزه شهرستان، نسبت به کنترل راه‌های مواصلاتی اصلی و فرعی، رودخانه‌های اصلی، فرعی، فصلی و آبراهه‌ای حاوی درختان خودرو و... اقدام نموده است.
وی همچنین گفت: تاکنون موفق به اطفای حریق در عرصه‌های منابع طبیعی در سطح حوزه استحفاظی شهرستان با حداقل خسارت، شناسایی متخلفین و متجاوزین به عرصه‌های منابع ملی شده و معرفی به دادگستری شهرستان، محکوم شدن متخلفین و خلع ید آنها از اراضی ملی متصرفی برابر احکام محاکم قضایی، کشف و توقیف محل دپوی چوب غیر مجاز، توقیف کامیون‌ها، کامیونت‌ها، وانت‌بارها و کشف مقادیر قابل توجهی چوب‌آلات مقطوعه از گونه‌های مختلف ممنوع‌القطع نظیر بید، زالزالک، بلوط و... شده که پس از صدور حکم مقام محترم تعزیراتی، نسبت به تخلیه مقطوعات در محوطه ایستگاه تحقیقات بز مرخز نموده است.
وی اضافه کرد: متخلفین از طریق مرجع قضایی محکوم به پرداخت جریمه قانونی شده‌اند و این موارد میسر نشده‌اند جز با حضور و تلاش شبانه‌روزی کارمندان این اداره در تمام اوقات سال، با پشتیبانی دستگاه قضایی، همکاری و ضابطان قضایی دستگاه‌ها و ارگان‌های ذیربط، همکاری همیاران و دلسوزان طبیعت خدادادی.
صالح‌زاده گفت: اما آنچه نباید از نظر دور داشت گستردگی و وسعت حوزه استحفاظی شهرستان، کمبود نیرو و امکانات لازم جهت دسترسی به عرصه‌های طبیعی نظیر وسایل نقلیه مناسب و فرسوده بودن وسایل نقلیه در اختیار، شرایط جغرافیایی شهرستان و بعد مسافت برای تعداد زیادی از روستاها که باعث تاخیر در دسترسی به منطقه می‌گردد، وجود تعداد بسیار زیادی آبراهه‌های حاوی درخت، عدم همکاری تعداد زیادی از اهالی و بهره‌برداران روستاها با این اداره درراستای اطلاع رسانی سریع، به موقع و نیز شناسایی متخلفین، مسببین و گاها همکاری و همراهی نمودن مخربین طبیعت خدادادی، کمک به فرار و اختفای متخلفین و قاچاقچیان چوب، و... همگی دست به دست هم داده و باعث عدم اقدام عاجل و فوری و کامل ماموریت همکاران این اداره می‌شوند.
وی ادامه داد: باتوجه به موضوعات فوق و تعداد بیشتری موارد ناگفته، اهمیت بیش از پیش مشارکت آحاد جامعه در امر حفاظت از منابع طبیعی منطقه نمایان می‌گردد، لذا از روزنامه وزین روژان درخواست می‌گردد موضوع را رصد نماید. ضمنا از تمام اقشار مختلف جامعه و همشهریان ارجمند، دعوت به عمل می‌آید به جهت انجام وظیفه شرعی، قانونی و ملی خود این اداره را همراهی نمایند تا با همکاری و همدلی از دست اندازی و تجاوز متخلفین به این هدیه و امانات الهی جلوگیری نماییم.
صالح‌زاده در پایان گفت : به‌دلیل سیاست‌های حفاظتی و حمایتی دولت از جنگل‌های صنعتی شمال کشور و اجرای طرح تنفس ده ساله در این مناطق و لزوم تامین نیازهای اولیه صنایع چوبی کشور، هجمه زیادی به مناطق زاگرسی صورت پذیرفته است و شاهد قطع بی رویه جنگلها و درختان منطقه رویشی زاگرس هستیم و بالتبع این امر در این شهرستان نیز وجود دارد.
در پایان باید گفت فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی باید در بین اقشار مختلف مردم نهادینه شود و مردم و مسئولان همگی خود را در برابر تجاوز به حریم طبیعت مسئول بدانند و در این زمینه با استفاده از قوانین و مقررات موجود از تخریب طبیعت جلوگیری کنند.
آدرس کوتاه خبر:
