مدیریت جامع آبخیزداری عامل نجات منابع طبیعی کردستان و اولویت مدیریت استان

نگاه به روند تاریخ حکایت از حرکت به سمت جنگ‌ها و تنش‌های خونین ناشی از کمبود آب دارد که بر اثر مصرف بی رویه و مدیریت اشتباه به وجود آمده است که تنها راه عبور از این بحران تغییر در فرهنگ مصرف و روش‌های مدیریت است و ضرورت دارد تا این موضوع توسط همه ملت‌ها جدی گرفته شود.

باید تغییر در فرهنگ و نگرش جامعه به آب در اولویت اول همه کشورها قرار گیرد زیرا تنها با توصیه، تدوین قانون و رفتارهای بازدارنده نمی‌توان به هدف رسید بلکه ضرورت دارد که سطح دانش و حساسیت جامعه را به حدی رساند که نیازی به این موارد نباشد.

عمده‌ترین خطای راهبردی در سیاست‌های کشور کم توجهی به تغییر فرهنگ و الگوی مصرف، به کارگیری روش‌های نوین و تکنولوژی تولید و حضور تشکل‌های غیر دولتی است که متاسفانه تا کنون برنامه‌ای جامع و امیدوار کننده در این راستا مشاهده نشده و هنوز هم استفاده از روش‌های فرسوده و ناکارآمد گذشته ادامه دارد.

اما این اهمال در همه استان‌ها و سازمان‌های مرتبط یکسان نیست به طوری که در برخی از ارگان‌ها نشانه‌هایی از تغییر در سیاست و رفتار مشاهده می‌گردد، برای نمونه به کردستان اشاره می‌گردد زیرا رویکرد مدیران و کارشناسان سازمان‌های مرتبط به سمت تقویت منابع، خودداری از رفتارهای خشن بازدارنده، اجرای برنامه‌های آموزشی و پذیرش واگذاری مدیریت به تشکل‌های غیر دولتی است.

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری  در صدر این روند جدید قرار دارد زیرا با اجرای پروژه‌های آبخیزداری و آبخوانداری  در مناطق بحرانی، عملیات فیزیکی برای تقویت آبخوان‌ها و گسترش بستر مشارکت نهادهای غیر دولتی برای حضور در فرهنگ سازی آن را پیش می‌برد که این حرکت در 2 سال اخیر سرعت بیشتری گرفته است. هر چند که منابع طبیعی  و ظیفه تولید آب را ندارد اما نتیجه اقدامات و فعالیت‌های آن از جمله توسعه پوشش گیاهی  تولید ارزان قیمت و باکیفیت آب  در کنار حفظ امنیت زیستی  را به همراه دارد.

فرهنگ مصرف صحیح آب و ایجاد سازه‌های آبی برای تقویت منابع از تاریخی چند هزار ساله در مناطق کوردنشین برخوردار است و اسناد تاریخی ثابت می‌کند که کوردها اولین سازندگان این سازه‌ها هستند به طوری که در مناطقی مثل هورامان سازه‌های با چند هزار سال سابقه وجود دارد.

بنابراین کوردها اولین آبخیزداران بوده و اکنون هم این فرهنگ وجود دارد اما کم توجهی به آن سبب شده که میزان تاثیر آن کاهش یابد.

خبرنگار خبرگزاری «روژان پرس» برای اطلاع از وضعیت موجود و برنامه‌های سازمان منابع طبیعی در راستای تغییر ساختار رویکرد دولت گفتگوئی با مدیرکل این نهاد در کردستان انجام داده که امید مورد رضایت خوانندگان قرار گیرد.

بهزاد شریفی پور با تاکید بر ضرورت تقویت بستر و فرهنگ آبخیزداری گفت: کردستان با وصف اینکه منشا 5 حوزه آبخیز اصلی سفید رود، سیمینه رود، کرخه، سیروان»، زاب  فلات  ایران است و دارای میانگین بارش 500 میلیمتری می‌باشد اما بخش بزرگی از دشت‌ها و مناطق کشاورزی، مرتعی و جنگلی استان با مشکلات و تنش‌های آبی روبرو هستند که در دشت‌های شرقی این روند از شدت بالائی برخوردار و بیشتر عرصه این منطقه در حالت بحرانی قرار دارد که ادامه این روند نقش کردستان در امنیت غذائی و رشد صنعتی کشور را کاهش داده و مملکت را با چالش‌های خطرناک مواجه می‌کند.

وی افزود: بزرگترین عامل تنش‌های آبی خشکسالی است اما این عامل در کردستان می‌تواند کمترین تاثیر را در کمبود آب و کاهش منابع داشته باشد که این کاهش تاثیر منوط است به تقویت فرهنگ و معارف عمومی، ساخت سازه‌های ذخیره، ایجاد سازه‌های تقویتی، تغییر الگوی مصرف  حفظ و تقویت پوشش گیاهی و بهره‌گیری از مشارکت سازمان یافته مردمی.

شریفی پور تصریح کرد: سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران از 2 دهه قبل تغییر در سیاست‌های خود را شروع کرد تا بتواند ضریب آسیب پذیری جنگل‌ها و مراتع از تغییرات آب و هوائی را به حداقل برساند اما مسائلی همچون کمبود منابع مالی، کمبود تکنولوژی و برخی مقاومت‌های محلی توانست سرعت عمل را کاهش دهد که همه این موارد در حال حل شدن است.

وی در ادامه اظهار کرد: یکی از نقاط قوت سیاست‌های نوین سازمان  منابع طبیعی و آبخیزداری کشور  اولویت دادن به استان‌های پر آب می‌باشد تا بتواند از ظرفیت آنها برای سایر استان‌ها استفاده کند که کردستان در صدر این استان‌ها قرار گرفت.

این مقام مسئول خاطر نشان کرد: وضعیت تخصیص اعتبارات به حوزه آبخیزداری کردستان همواره در حال رشد بوده که در 2 سال اخیر مدیریت منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان توانست حمایت مدیریت مرکزی و مدیریت ارشد استان را به حداکثر برساند تا بتواند پروژه‌های تعریف شده را اجرا و پروژه‌های پیش بینی شده را شروع نماید.

وی افزود: مدیریت فعلی منابع طبیعی کردستان تقویت آبخیزداری را در صدر برنامه‌های خود قرار داده و در تلاش است تا با یک رویکرد آسیب شناسانه و استفاده از آخرین روش‌های روز دنیا آبخوان‌ها را تقویت کند زیرا بر این باوریم که تنها در این صورت می‌توانیم از بحران‌ها عبور کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی کردستان در خصوص عملکرد این سازمان در حوزه آبخیزداری اعلام کرد: سال 1401 در 5 حوزه آبخیز استان موفق به اخذ 60 میلیارد تومان اعتبار از محل اعتبارات ملی برای اجرای پروژه‌های عمرانی در سطح 15 هزار هکتار شدیم که در حال حاضر از پیشرفت 90 درصدی برخوردارند.

شریفی پور تصریح کرد: علاوه بر این سال گذشته 2 میلیارد و 700 میلیون تومان از محل اعتبارات استانی به این حوزه تخصیص یافت که توانست 58 هزار از سطح استان را پوشش دهد.

وی اضافه کرد: هم اکنون  در هر 10 شهرستان  پروژه آبخیزداری در استان در حال اجراست که یک هزارو 100میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که میزان اعتبار مصوب شده ملی و استانی سالجاری ما 46 میلیارد و 500 میلیون  تومان می‌باشد

وی گستره آبخیز استان را 900 هزار هکتار و میزان اعتبار مورد نیاز برای اجرای پروژه‌ها را 1 هزار و 100 میلیارد تومان ذکر کرد.

وی با شاره به تشکیل قرارگاه آبخیزداری در استان  افزود تمام فعالیت‌های منابع طبیعی و آبخیزداری در راستای کنترل  سیل، فرسایش خاک، بیابان زایی؛  پیشگیری از پایین رفتن سطح آب‌های زیر زمینی، رانش زمین، فروچاله و فرونشست، طغیان آفات و بیماری‌های  جنگلی و با اهداف عالی حفظ احیا توسعه و بهره برداری اصولی از منابع طبیعی و  توسعه پوشش گیاهی  می‌باشد.